پیشگیری از زخم فشاری

مشکل زخم فشاری (زخم بستر) یک مشکل به سرعت در حال افزایش است زیرا تعداد جمعیت سالمند در جامعه ما در آینده افزایش خواهد یافت. با مداخلات پیشگیرانه اولیه و صحیح می توان از تشکیل زخم فشاری جلوگیری کرد. به این ترتیب از رنج بیماران جلوگیری می شود و کیفیت زندگی آنها به میزان قابل توجهی محدود می شود و از هزینه های اضافی مراقبت جلوگیری می شود. با پیشگیری واجد شرایط می توان در درازمدت در هزینه های بسیار بالا صرفه جویی کرد. هم بیماران و هم سیستم مراقبت های بهداشتی باید این هزینه ها را بپردازند.

زخم فشاری:

زخم فشاری به معنای  زخم بستر است. در اینجا منظور آسیب به پوست در اثر فشار یا نیروی برشی (اصطکاک) است. به غیر از فشار و نیروی برشی، سایر عوامل خطر نیز در ایجاد زخم فشاری اهمیت زیادی دارند. در نتیجه تأثیر این عوامل خطر، جریان خون به پوست و بافت‌های زیر جلدی کاهش می‌یابد، این بافت‌ها کم تر تغذیه می شوند، بنابراین خطر زخم فشاری رخ می‌دهد.

علل آسیب می تواند ناشی از فشار مانند تشک، چین خوردگی ملحفه، کفش و غیره باشد.  هنگامی که وزن بیش از حد بر روی ناحیه خاصی از بدن برای مدت طولانی قرار می گیرد، پوست و بافت های زیرین تحت فشار قرار می گیرند، جریان خون کافی به نواحی تحت فشار وجود ندارد. بافت‌هایی که جریان خون کافی ندارند، از اکسیژن و مواد مغذی محروم هستند، بنابراین نمی ‌توانند به اندازه کافی تغذیه شوند و آسیب در این ناحیه از پوست رخ می ‌دهد.

نیروهای برشی در نتیجه باقی ماندن پوست در موقعیت اولیه خود ایجاد می ‌شود، به عنوان مثال، زمانی که بیمار در حالت نشسته تحت تأثیر گرانش به پایین می ‌لغزد. در نتیجه، جابجایی در لایه های پوست ایجاد می شود. این ممکن است لایه های گفته شده را کشیده و باعث پارگی آنها شود.

زخم های فشاری می توانند در هر قسمتی از بدن ایجاد شوند. نواحی با برجستگی های استخوانی، به ویژه دنبالچه، پاشنه، استخوان های لگن، پشت سر، یا کتف در معرض خطر است. علاوه بر این، زخم های فشاری می توانند نه تنها در سطح بالایی پوست، بلکه در لایه های بافت عمیق نیز ایجاد شوند. زخم های فشاری با توجه به آسیب به پوست و بافت های زیر جلدی به روش های مختلفی طبقه بندی می شوند.

اولین علامت زخم فشاری موجود قرمزی مداوم در هر قسمت از پوست است.

طبقه بندی زخم فشاری :

مرحله اول:

در این مرحله قرمزی مداوم پوست وجود دارد. اگر ناحیه پوست برای مدت طولانی در معرض فشار نباشد و قرمزی از بین نرود یا قرمزی پوست در حین “تست فشار انگشت” باز نشود (سفید شود)، زخم فشاری مرحله 1 ایجاد شده است. در این مرحله لایه اول پوست به شدت آسیب می بیند.

تست فشار انگشت: ناحیه مربوطه (قرمز شده) پوست پس از یک فشار کوتاه و قوی با انگشت سفید نمی شود، برعکس، قرمز باقی می ماند. یک آسیب وجود دارد، یعنی زخم فشاری. اگر پوست دوباره سفید شد، احتمالاً هنوز زخم فشاری در اینجا وجود ندارد، اما مشاهده دقیق پوست به فوریت توصیه می شود.

در این مرحله باید سریعا اقدامات فوری انجام شود. با برداشتن بار / فشار از ناحیه آسیب دیده پوست می توان از پیشرفت زخم فشاری جلوگیری کرد. به عبارت دیگر، بیمار باید در وضعیت نشسته یا دراز کشیده دیگری قرار گیرد و/ یا ناحیه آسیب دیده باید تحت فشار قرار نگیرد. در این مرحله با یک متخصص  مشورت کنید. در اینجا اطلاعاتی در مورد تغییرات موقعیت، مواد کمکی لازم و اقدامات احتیاطی اضافی به شما داده می شود.

رفع فشار به این معنی است که ناحیه آسیب دیده پوست روی چیزی (تشک، بالش، کفش …….) نباشد. این امر با تغییر موقعیت یا ترتیب دادن محیط برای حمایت از آن به دست می آید. نمونه ای از رفع فشار پاشنه پا: بیمار یا به پهلو می خوابد و پاشنه پا را رها می کند یا زیر ساق پا یک بالشت قرار می دهد. مراقب باشید مواد کمکی که استفاده می کنید با فشار دادن روی جاهای دیگر خطری برای پوست ایجاد نکند.

مرحله دوم:

در سطح فوقانی زخم وجود دارد، مانند لایه برداری پوست یا تاول. زخمی وجود دارد که در این مرحله و سایر مراحل بعد از این مرحله باید جدی گرفته شود و درمان شود. این زخم باید به طور حرفه ای توسط متخصص مراقبت شود.

مرحله سوم:

تمام لایه های پوست و بافت چربی زیر آنها تحت تأثیر قرار می گیرند. امکان ایجاد حفره های زیر پوست در زخم وجود دارد.

مرحله چهارم:

آسیب به تمام لایه‌های پوست و بافت‌های زیر پوست از جمله ماهیچه‌ها و استخوان‌ها رسیده است. مناطقی از نکروز، یعنی “بافت مرده” در زخم وجود دارد.

عوامل خطر که منجر به تشکیل زخم های فشاری می شود:

عوامل خطر به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند. این شرایط اضافی نقش تعیین کننده ای در ایجاد زخم فشاری پس از مدتی معین و همچنین علل اولیه مانند فشار و نیروی برشی (به دلیل کفش، لباس  و …) دارند.

Source: www.apupa.at