روش پانسمان زخم

روش صحیح پانسمان زخم ها در منزل

اعمال پانسمان به روش صحیح یکی از مهم ترین فاکتور ها در مراقبت از زخم و درمان آن است. بسته به نوع زخم و شدت آن، پانسمان های زخم نیز متفاوت اند. دانستن روش پانسمان زخم به طور صحیح، یکی از اصول اولیه و مهم در کمک های اولیه است که همه ی افراد باید آن را بلد باشند. برای زخم های سطحی و کوچک می توان پانسمان را به صورت خانگی انجام داد، اما برای زخم های عمیق و جدی، بهتر است هرچه سریعتر خود را به مراکز درمانی برسانید. البته دانستن روش پانسمان برای بند آوردن خونریزی و محافظت از زخم تا زمان رسیدن به متخصص نیز ضروری است. برای درمان زخم های عمیق و مزمن، لازم است تا از انواع محصولات زخم تخصصی با نظر پزشک استفاده شود. در این مقاله مراحل اعمال پانسمان بر روی زخم به طور صحیح را بازگو می کنیم.

مراحل اولیه پیش از پانسمان زخم

1. شستشوی دست ها

برای تمیز کردن و پانسمان زخم بیمار، چه در مورد افراد دیگر و چه خودتان، پیش از هرچیز دستها را با آب و صابون بشویید تا احتمال انتقال آلودگی به زخم کمتر شود. در صورت دسترسی بهتر است حتما از دستکش جراحی نیز استفاده کنید.

2. تمیز کردن سطح زخم

اگر از ابزار خاص مانند پنس یا موچین برای خارج کردن آلودگی و مواد اضافی مانند خاک، شیشه، چوب و … استفاده می کنید، برای جلوگیری از عفونت لازم است تا این ابزار ضدعفونی شوند. می توانید از الکل یا ژل های ضدعفونی کننده برای تمیز کردن وسایل استفاده کنید.

سطح زخم را تمیز کنید. اطراف زخم را با آب گرم و شوینده تمیز کنید اما دقت کنید که شوینده وارد زخم نشود.

3. بند آوردن خونریزی زخم

اگر خونریزی زخم متوقت شده می توانید آن را برای پانسمان آماده کنید، اما در صورتی که هنوز خونریزی وجود دارد، با فشار دادن با استفاده از پانسمان گاز و پارچه یا بانداژ تمیز، سعی کنید خونریزی را بند بیاورید. اگر خونریزی بیش از 5 دقیقه ادامه داشت به اورژانس مراجعه کنید.

نکته ی مهم :

اگر خونریزی زخم به صورت فواره ای یا جوشیدن است سریعا با اورژانس تماس بگیرید و تا زمان رسیدن اورژانس، سطح زخم را با استفاده از بانداژ و گاز، یا پارچه ای تمیز فشار دهید.

اگر عمق زخم بیش از دو و نیم سانتی متر است نیز ، درمان خانگی کافی نبوده و نیاز به مراجعه به پزشک است.

4. اعمال پانسمان

اعمال پانسمان زخم، به نوع پانسمان و نوع زخم بستگی دارد. پانسمان های اولیه ی زخم که برای محافظت از زخم و بند آوردن خونریزی استفاده می شوند، معمولا پانسمان گاز هستند که با استفاده از بانداژ روی زخم قرار می گیرند. پانسمان زخم باید پس از آن که زخم تمیز و خونریزی آن متوقف شده است انجام شود.

اندازه ی پانسمان زخم :

اندازه ی پانسمان باید با توجه اندازه ی زخم انجام شود. پانسمان باید حدود 2 تا 2.5 سانتی متر بزرگتر از محدوده ی زخم بوده و حاشیه هایی به این اندازه داشته باشد. پانسمان گاز معمولا در ابعاد 4×4 سانتی متر است. اگر سطح زخم بزرگتر از این اندازه است می توانید از پانسمان بزرگتر، یا قرار دادن چند پانسمان و سپس بستن آن با بانداژ، سطح را بپوشانید.

تعویض پانسمان زخم :

• برای تعویض پانسمان نیز باید دست ها را با آب و صابون شسته و حتی الامکان از دستکش جراحی استفاده کنید.
• پانسمان قبلی زخم را با ملایمت و در جهت رویش موهای بدن از زخم جدا کنید.
• اگر پانسمان به زخم چسبیده است، از کندن ناگهانی آن خودداری کنید چرا که موجب خونریزی مجدد و از بین رفتن سطح بازسازی شده ی پوست می شود. برای جداکردن پانسمان زخم چسبیده، با استفاده از سرم شستشوی زخم یا محلول آب و نمک رقیق، آن را کمی مرطوب کرده و به آرامی از زخم جدا کنید.
• پس از جداکردن و دور انداختن پانسمان قدیمی، مجددا دست ها را بشویید، یا دستکش خود را عوض کنید.
• با استفاده از محلول شستشوی زخم یا سرم فیزیولوژی، زخم را شستشو دهید.
• توجه کنید که نخ و پود های پانسمان گاز قبلی در زخم باقی نماند، در صورت وجود رشته های پانسمان آن را به آرامی با پنس یا موچین ضد عفونی شده خارج کنید.
• پانسمان جدید را روی زخم گذاشته و با استفاده از بانداژ بر روی زخم فیکس کنید.

روش پانسمان زخم های مزمن

زخم مزمن به زخمی گفته می شود که معمولا به مرور زمان به وجود آمده و با گذشت 4 تا 6 هفته، به مرحله ی بهبودی نمی رسد. درمان زخم های مزمن آهسته و زمان بر بوده و مستعد عفونت هستند. از جمله زخم های مزمن می توان به زخم بستر (زخم فشاری) ، زخم پای دیابتی، زخم های عروقی و زخم ناشی از سوختگی های شدید اشاره کرد.

پانسمان های معمولی و گاز برای این زخم ها کافی نیستند، چرا که سطح زخم مستعد عفونت زیاد بوده و درمان آن به آهستگی انجام می شود. از طرف دیگر، برای بهبود زخم نیاز به حفظ رطوبت مناسب است و پانسمان گاز که پانسمان خشک است مناسب این زخم ها نیست. برای این نوع زخم ها باید از پانسمان های پیشرفته (پانسمان نوین) استفاده کرد. از جمله پانسمان های نوین پانسمان هیدروکلوئید، پانسمان آلژینات، فوم، پانسمان کلاژن و … است.

روش اعمال پانسمان زخم نوین

اعمال پانسمان های نوین معمولا ساده است و در بسته های آن نیز راهنمای استفاده وجود دارد. انتخاب پانسمان مناسب، باید با نظر متخصصان این زمینه، با توجه به نوع زخم و وضعیت آن انجام شود.

برای استفاده از پانسمان های نوین نیز باید سطح زخم تمیز و خشک شود. برای تمیز کردن می توانید از سرم نمکی و محلول های شستشوی زخم استفاده کنید. (از الکل یا پراکسید هیدروژن استفاده نکنید)

پس از تمیز کردن سطح زخم و شستشوی آن، محل زخم و اطراف آن را به آرامی با استفاده از پد یا پارچه ای تمیز و بدون پرز، خشک کنید. پانسمان نوین را روی زخم قرار داده و به آرامی فشار دهید.

نکته :

• پانسمان باید تقریبا 2 سانتی متر حاشیه داشته باشد.
• پانسمان زخم نوین معمولا خود دارای انواع چسبی است و نیازی به استفاده از چسب یا بانداژ برای فیکس کردن آن روی زخم نیست.
• با توجه به ترشحات زخم، تعویض پانسمان باید 1 الی 2 روز یکبار انجام شود.

برای دریافت مشاوره و راهنمایی بیشتر در خصوص روش پانسمان زخم مزمن و استفاده از پانسمان های نوین، می توانید با کارشناسان پارسا طب در ارتباط باشید.

نکات مربوط به مراقب از زخم :

• برای شستشوی زخم نیازی به استفاده از آب اکسیژنه نیست
• اگر سطح زخم در معرض تماس و آسیب نیست و عمق زیادی ندارد، نیازی به پانسمان آن نیست
• در صورتی که پس از گذشت 2 تا 3 روز ، زخم رو به بهبودی نرفت به پزشک مراجعه کنید
• اگر زخم دارای ترشح، قرمزی و التهاب در اطراف، بی حسی یا تغییر رنگ است و احساس تب و درد شدید دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• در صورتی که زخم به وسیله ی اشیای آلوده یا زنگ زده، یا گاز حیوان یا انسان ایجاد شده است، به پزشک مراجعه کنید چرا که امکان انتقال بیماری وجود دارد.