درمان زخم پای دیابتی

زخم دیابتی در نتیجه اختلال در اعصاب و عروق پاها به دلیل بیماری دیابت، با ظهور زخم های باز ، گانگرن ها و عفونت های جدی میکروبی در نتیجه ضعف سیستم ایمنی بدن در پا ایجاد می شود.

زخم وریدی:

زخم وریدی زخمی است که معمولاً به دلیل نارسایی رگ ها، در اطراف مچ پا و پا باز می شود. همچنین به عنوان واریس شناخته می شود. این زخم ها معمولاً بسیار سخت بهبود می یابند و ممکن است عود کنند.

دیابت چیست؟

بیماری مزمنی است که یا پانکراس نمی تواند انسولین کافی تولید کند و یا بدن نمی تواند انسولین تولید شده را به طور موثری استفاده کند.

زخم دیابتی چیست؟

زخم دیابتی یک زخم باز است که معمولا در کف پاها یافت می شود. این زخم ها بسیاری از افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار می دهد و برخی متخصصان تخمین می زنند که حدود 15 درصد افراد مبتلا به دیابت، در دوره ای از زندگی خود به یک یا چند زخم دیابتی مبتلا می شوند.

گرچه بیشتر زخم های دیابتی در پاها رخ می دهند اما می توانند در دیگر اعضا مانند دست ها و چین و چروک های قسمت های دیگر بدن نیز پدیدار شوند.

بسیاری از مبتلایان به زخم دیابت، به دلیل عفونت یا دیگر عوارض به وجود آمده مجبور به بستری شدن در بیمارستان می شوند، حتی موارد شدید عفونت ناشی از زخم دیابت، می تواند به قطع عضو بیانجامد. البته زخم دیابتی قابل پیشگیری است و با مراجعه سریع به متخصص قابل درمان است.

تأثیر دیابت بر روی پاها:

• آسیب عصبی (احساس نکردن گرمی ، سردی و درد)
• آسیب به رگ های خونی
• تأخیر در بهبود

زخم پای دیابتی چیست؟

شایع ترین نوع زخم دیابتی، زخم پای دیابتی است که معمولا در نواحی ای از پا که وزن بیشتری بر آن اعمال می شود به وجود می آید. مانند پاشنه پا، نوک انگشتان پا و پنجه پا. در برخی موارد که زخم ها شدید هستند می توانند عفونت کنند.

گسترش عفونت از زخم پای دیابتی می تواند به دیگر اندام ها نیز سرایت کند و خطرهای جدی به دنبال داشته باشد. اگر عفونت زخم پای دیابتی به حدی شدید باشد که موجب به خطر افتادن سلامت شخص و سرایت به دیگر اندام ها شود، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد پا را قطع کند.

چرا زخم پا رخ می دهد؟

• نارسایی گردش خون
• ناهنجاری در شکل پا، کالوس و سخت شدن
• انتخاب نادرست کفش
• قارچ پا و فرورفتگی ناخن
• ترک به دلیل خشکی

پای دیابتی چیست؟

زخم ها و تغییر شکل در پای دیابتی ها ، پای دیابتی نامیده می شود.

زخم پا و انواع آن:

• پای نوروپاتی (به دلیل بی حسی)
• پای ایسکمیک (به دلیل گردش خون ضعیف)
• پای عصبی- ایسکمیک (به هر دو دلیل)

درمان زخم پای دیابتی

از زمانی که شخص زخم را شناسایی می کند باید به دنبال درمان زخم پای دیابتی برود تا از پیشرفت آن جلوگیری کند. درمان زخم پای دیابتی باید در اسرع وقت انجام شود. مدت زمان درمان زخم پای دیابتی به درجه زخم بستگی دارد.

برای درمان زخم پای دیابتی در صورت وجود عفونت، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. در مواردی برای شناسایی میزان عفونت ممکن است نیاز به نمونه برداری باشد. نوع آنتی بیوتیک و دوز پیشنهادی پزشک، به نوع و شدت عفونت بستگی دارد.

از روش های مکمل در درمان زخم پای دیابتی استفاده از پانسمان های التیام دهنده زخم است که شدت عفونت را کاهش داده و به ترمیم سریع تر بافت قسمت آسیب دیده کمک می کند.

در برخی موارد حاد برای بهبودی کامل زخم دیابتی، گزینه های جراحی برای کاهش فشار و جلوگیری از عوارض بیشتر انجام می شود. این گزینه ها می تواند شامل موارد زیر باشد :

• دبریدمان (به معنای برداشتن بافت آسیب دیده)
• پیوند پوست
• جراحی عروق
• تراشیدن یا برداشتن استخوان
• بازسازی بافت
• قطع عضو

برخی روش های دیگر که برای کنترل زخم پای دیابتی کمک کننده است :

• آموزش مراقبت از پا و کنترل سطح قند خون
• استفاده مرتب از داروهای کنترل کننده قند خون
• جلوگیری از وارد شدن فشار بیشتر بر زخم پاها، با استفاده کردن از عصا ، واکر یا صندلی چرخ دار
• استفاده از داروهای بهبود دهنده گردش خون
• استفاده از داروها و پانسمان های موضعی

چرا زخم دیابتی دیر خوب می شود؟

هنگامی که بدن ما دچار بریدگی یا خراش می شود، سیستم ایمنی و مکانسیم ترمیم زخم فعال می شوند تا از ورود میکروب ها جلوگیری شود و زخم عفونی نشود.

لخته شدن خون با ایجاد یک لایه محافظ بر روی زخم بهبودی را سرعت می بخشد. اما در افرادی که به دیابت مبتلا هستند، زخم ها یا خوب نمی شوند یا سرعت خوب شدن آن ها بسیار آهسته تر است، که این امر می تواند منجر به دردناک شدن زخم و حتی ایجاد عفونت شود.

هورمون انسولین، گلوکز یا قند را به انرژی تبدیل می کند، اما زمانی که بدن نمی تواند از انسولین استفاده کند و یا انسولین وجود ندارد، متابولیزه کردن قند با مشکل مواجه می شود، که به افزایش سطح قند خون می انجامد و در نهایت، بر قابلیت ترمیم زخم ها نیز تاثیر می گذارد.

البته زخم دیابتی نیز همان روند ترمیم زخم معمولی را دنبال می کند، اما سرعت آن کند تر است.

عواملی که بر سرعت بهبودی زخم دیابتی تاثیر می گذارد :

قند خون بالا

قند خون بالا روند بهبود زخم را کند می کند و موجب افزایش التهاب در سلول ها، جلوگیری از رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به سلول ها و اختلال در روند طبیعی عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود

آسیب عصبی یا نوروپاتی

نوروپاتی یا آسیب عصبی یکی دیگر از عوارض دیابت است که در دست و پاها شایع است. کنترل نشدن سطح گلوکز (قند) می تواند منجر به اختلال در گردش خون و آسیب به اعصاب شود که به آن نوروپاتی می گویند. این آسیب می تواند منجر به بی حسی شود، بنابراین افراد مبتلا به دیابت ممکن است متوجه ایجاد زخم نشوند و در صدد درمان بر نیایند. در نتیجه آن، زخم بدتر خواهد شد و درمان آن نیز کند تر می شود.

گردش خون ضعیف

افراد مبتلا به دیابت در معرض ابتلا به بیماری عروق محیطی (PVD) هستند، که سبب گردش خون ضعیف و باریک شدن رگ های خونی می شود. خون نیز به دلیل وجود گلوکز غلیظ می شود و در نتیجه ، گردش خون به خوبی انجام نمی شود. همه ی این عوارض با هم بر درمان زخم دیابتی تاثیر می گذارند و آن را کند می کنند.

نقص سیستم ایمنی :

دیگر عاملی که سبب کند شدن درمان زخم دیابتی می شود، نقص در سیستم ایمنی است. به دلیل ایمنی ضعیف تر در افراد دیابتی، تعداد سلول های ایمنی فرستاده شده به محل زخم نیز کاهش می یابند که توانایی بدن برای مقابله با میکروب ها و عوامل عفونت زا را مختل می کند. بنابراین، زخم نیز دیر تر بهبود می یابد.

دیگر مواردی که می تواند سبب کند شدن درمان زخم دیابتی شود :

• پوست ضعیف تر
• کاهش تولید کلاژن پوست
• کاهش تولید هورمون های رشد

نوروپاتی و زخم پای دیابتی

افراد دیابتی نسبت به سایرین در معرض خطر بیشتر برای ابتلا به بیماری عروق محیطی (PVD) هستند. این بیماری منجر به گردش خون ضعیف می شود. PVD زمانی رخ می دهند که رسوبات چربی رگ های خونی را باریک می کنند و گردش خون نیز به این دلیل کند تر می شود. هم چنین وجود گلوکز در خون خود باعث غلیظ شدن خون و کاهش گردش خون می شود.

اختلال گردش خون بیشتر در رگ های خونی منتهی به اندام هایی مانند دست ها و پاها بیشتر است، که این کاهش جریان خون، می تواند منجر به درد و عفونت و زخم هایی شود که به سختی التیام پیدا می کنند. در نهایت بیماری عروق محیطی (گردش خون ضعیف) منجر به آسیب عصبی در اندام ها می شود که با بی حسی همراه است چرا که عصب ها آسیب دیده اند. این عارضه نوروپاتی نام دارد که متاسفانه در افراد دیابتی شایع است.

هم چنین با وجود بی حسی اندام که مخصوصا در پاها به وجود می آید، ممکن است زخم ها در مراحل ابتدایی شناسایی نشوند یا شخص متوجه بریدگی، تاول یا دیگر آسیب ها به بافت پوستش نشود که این عامل می تواند زخم پای دیابتی را عمیق تر کرده و درمان آن را نیز سخت تر کند.

علائم نوروپاتی دیابتی:

سوزش سوزن شدن،  از دست دادن احساس گرمی، سردی، لمس و مشکل در راه رفتن

علائم ایسکمی دیابتی:

• درد
• نازک شدن پوست
• ریزش مو

محافظت از زخم پای دیابتی:

• ناخن های پا باید بعد از حمام که نرم هستند کوتاه شود
• به هیچ وجه نباید حتی در خانه پابرهنه راه بروید.
• کیسه های آب گرم نباید روی پاها قرار گیرد.
• هر روز باید جوراب تمیز پوشیده شود.
• نباید به زگیل ، کالوس ، تاول و غیره در پا دست زده شود.
• کفش مناسب باید پوشیده شود (کفش نباید بزرگ یا کوچک باشد).
• برای هرگونه ایجاد زخم که در پا دیده می شود ، باید با متخصص مشورت شود.
• پیاده روی های طولانی نباید انجام شود.
• باید از سیگار کشیدن اجتناب شود.
• از معاینه پا نیز نباید غافل شد.
• برای جلوگیری از ترک باید پوست را مرطوب نگه داشت

راه های محافظت از زخم پای دیابتی:

دیابت می تواند برای پاهای شما خطرناک باشد زیرا حتی یک بریدگی کوچک می تواند عواقب بسیار جدی را در پی داشته باشد. دیابت می تواند منجر به آسیب عصبی شود که باعث بی حسی در پاها می شود. از آنجا که دیابت همچنین می تواند جریان خون به پاها را کند کند ، می تواند باعث دشواری بهبود زخم ها یا کاهش مقاومت در برابر عفونت شود. با توجه به همه این مشکلات ، ممکن است در کفش خود متوجه جسم خارجی نشوید. در نتیجه ، پای شما متورم یا زخم خواهد شد. این منجر به عفونت یا زخم هایی می شود که بهبود نمی یابند ، که می تواند تا قطع عضو پیش رود.

اطلاعات زیر برای جلوگیری از مشکلات جدی پا که ممکن است منجر به از دست دادن انگشتان پا ، پا شود:

دیابت خود را تحت کنترل نگه دارید:

با مراقبت های بهداشتی خود کار کنید تا سطح قند خون در محدوده هدف حفظ شود.

هر روز پای خود را چک کنید:

هر روز زمان مشخصی برای کنترل پا اختصاص دهید. روزانه برای لکه های قرمز ، بریدگی ، تورم ، ترک ، آسیب دیدگی یا فرورفتگی ناخن پاها را بررسی کنید. برای دیدن کف پا از آینه   استفاده کنید یا از کسی کمک بخواهید. اگر چیزی توجه شما را جلب کرد ، به متخصص مراجعه کنید.

پا را هر روز با آب ولرم بشویید:

پا را هر روز با شستن تمیز نگه دارید. پاهای خود را با دمای آبی که نوزادان تازه متولد شده شسته می شوند بشویید. پاهای خود را با آب داغ نشویید. هنگام خشک کردن ، به خصوص اطمینان حاصل کنید که بین انگشتان پا مرطوب نیستند.

پاها را به آرامی بشویید:

از پارچه نرم یا اسفنج استفاده کنید. با حرکات ملایم بین انگشتان پا را پاک کنید و با دقت خشک کنید.

بین انگشتان را مرطوب نکنید:

پوست پای خود را نرم و صاف نگه دارید. کرم مرطوب کننده را روی پوست پاها در برابر ترک های ناشی از خشکی پوست بمالید. اما برای جلوگیری از عفونت قارچی ، بین انگشتان پا را مرطوب نکنید. بالا و پایین پاهای خود را با یک لایه ضخیم از لوسیون پوست مالش دهید. این لوسیون را بین انگشتان پا نمالید.

ناخن ها را با دقت کوتاه کنید:

ناخن ها را صاف کوتاه کنید و لبه ها را سوهان بکشید. ناخن ها را خیلی کوتاه نکنید. این باعث می شود ناخن های پا در زیر پوست رشد کنند. اگر در ناخن های خود مشکل دارید ، با متخصص خود مشورت کنید.

 همیشه جوراب و کفش  بپوشید:

هرگز پابرهنه راه نروید. کفش راحتی بپوشید که متناسب با پا باشد و از آن محافظت کند. قبل از پوشیدن کفش داخل آن را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که کف کفش صاف و عاری از هر چیزی است. جوراب های تمیز بپوشید. هر روز جوراب خود را عوض کنید.

Source: www.metabolikcerrahi.com, www.halimeaydin.com