مراقبت از پای دیابتی

پاها اندام دور از چشم ما هستند. پاها تمام روز بدن ما را حمل می کنند ، تحت فشار له می شوند و فقط دیر شکایت خود را به ما گزارش می دهند. بسیار مورد غفلت واقع می شوند. ما توجه بسیار کمی را به پاها نسبت به اعضای دیگر خود نشان می دهیم. متخصصان نیز اغلب هنگام معاینه نگاه به پا را فراموش می کنند.

اگر دیابت دارید ، قند خون بالا هم اعصاب پا را مختل می کند و هم رگ ها را منقبض می کند ، باعث ایجاد اختلال در حس پا و اختلالات تغذیه ای می شود. این بیشتر آسیب پذیری پا را افزایش می دهد.سبب راحتی تشکیل زخم پا و التهاب و بزرگ شدن زخم می شود.

درمان آن هم دشوار و هم زمان بر است. اگر سیگار کشیدن وجود داشته باشد ، ایجاد گانگرن و از دست دادن پا ترسناک ترین موضوع است.

پیشرفت پای دیابتی اجتناب ناپذیر نیست. اولین شرط ، اطمینان از تنظیم قند خون و مراقبت مناسب از پا است.

آموزش بیمار ، اقدامات احتیاطی و اقدامات مناسب مراقبت از پا بسیار حیاتی است.

حقایق دردناک پای دیابتی:

واقعیت  1:

50٪ از جراحی های قطع پا که مربوط به تروما نیست برای بیماران دیابتی انجام می شود.

واقعیت 2 :

15-5٪ بیماران دیابتی در مرحله ای از زندگی خود تحت عمل جراحی پا قرار می گیرند.

واقعیت 3:

در بیماران دیابتی خطر ابتلا به بیماری عروق پا 5/4 برابر و خطر ایجاد گانگرن 20 تا 50 برابر بیشتر است.

واقعیت 4:

در کسانی که پای دیابتی یا سابقه قطع عضو دارند ، پس از قطع عضو اول 3-1 سال بعد  40٪  ،  5 -3 سال بعد  50٪  قطع عضو در اندام های دیگر انجام می شود.

واقعیت 5:

تولید و در دسترس بودن کفش مخصوص بیماران دیابتی هنوز در کشور ما مرسوم نیست.

عوامل خطر برای زخم پای دیابتی:

• آسیب به اعصاب پا
• بیماری رگ های پا
• ضربه
• وجود زخم پای قبلی
• سابقه قطع عضو پا
• آسیب دیدگی چشم
• آسیب کلیه
• بالا رفتن سن
• اوضاع نابسامان اجتماعی
• نداشتن آموزش دیابت

پیشرفت پای دیابتی:

3 عامل مهم در پیشرفت زخم پای دیابتی وجود دارد. مهم ترین آنها آسیب اعصاب پا به دلیل دیابت است. بنابراین ، پایی که احساس درد را از دست می دهد  در برابر جراحات آسیب پذیرتر می شود. اختلال در تغذیه پا به دلیل سفتی عروق منجر به “پیشرفت پای دیابتی” می شود ” و  مراقبت ضعیف از پا نیز به آن اضافه می شود.

* دیابت به اعصاب آسیب می رساند. این در زبان پزشکی نوروپاتی نامیده می شود.

در پا به دلیل آسیب عصبی:

• بی حسی وجود دارد
• پوست خشک است ، مو می ریزد
• نبض قابل لمس است
• احساس بی قراری و سوزن سوزن شدن وجود دارد که شب بیشتر می شود.

* با دیابت ، احساس گرما و درد کاهش می یابد. این وضعیت به دلیل آسیب عصبی ایجاد می شود. حتی یک حمله قلبی می تواند بدون درد ایجاد شود. این وضعیت کاملا منحصر به فرد است.

اختلال در ساختار مفصل پا:

به دلیل آسیب عصبی ، قدرت عضلات پا کاهش می یابد و ساختارهای مفصل پا دچار اختلال می شود. تغییر شکل پا شروع می شود.

پیشرفت زخم دیابتی:

بی حسی و تغییر شکل پا که به دلیل آسیب عصبی در بیماران دیابتی ایجاد می شود ، تشکیل زخم های پا را تسهیل می کند. قسمت هایی که زخم پا بیشتر پیشرفت می کند کف پا است که بیشترین بار را تحمل و بیشترین ضربه به آن وارد می شود.

پینه در مناطقی ایجاد می شود که دائماً تحت فشار هستند. تشکیل کالوس باعث ایجاد فشار بیشتر در زیر پوست و خونریزی می شود. یکپارچگی پوست در ناحیه خونریزی مختل شده و زخم به سمت خارج باز می شود. میکروب ها به راحتی وارد زخم شده و باعث التهاب می شوند.

• تشکیل کالوس
• خونریزی زیر جلدی
• باز شدن زخم به سمت خارج
• التهاب

بی حسی و از دست دادن احساس درد به دلیل آسیب عصبی باعث می شود که دیر متوجه زخم باز شده شود.

شبکه عروقی که پاهای ما را تغذیه می کند کاملا گسترده و پیچیده است. با این حال ، به خصوص در افراد دیابتی که سیگار می کشند و کنترل قند خون آنها فراهم نیست جریان خون پا به طور قابل توجهی کاهش می یابد.

پای دیابتی به دلیل آسیب عصبی:

حتی اگر زخم پای دیابتی بزرگ باشد ، دردی در رابطه با این زخم در بیمار دیابتی وجود ندارد. این وضعیت از محافظت از پا جلوگیری می کند.

پای دیابتی به دلیل سفتی عروق:

• سرد است
• نبض قابل لمس نیست
• در حالت استراحت درد پا وجود دارد
• در پا تغییر رنگ ایجاد می شود
• اغلب انگشتان پا را درگیر می کند

گانگرن پای دیابتی :

در پای بیمار دیابتی که به دلیل باریک شدن یا انسداد رگ هایی که باعث تغذیه پا می شوند ، گانگرن ایجاد می شود و تغییر رنگ انگشتان پا وجود دارد. نبض پای بیمار را نمی توان گرفت. ترسناک ترین نوع پای دیابتی است. بیمار باید بلافاصله به یک متخصص مراجعه کند.

معاینه پای دیابتی:

همیشه هر بار که به متخصص مراجعه می کنید ، حتما پاها معاینه شوند. این کار را از متخصص خود بخواهید. متخصص از نظر ظاهری (شکل ، عفونت ، قارچ) ، جریان خون (نبض) و آسیب عصب پاهای شما را ارزیابی می کند.

تست مونوفیلامنت:

ساده ترین و کاربردی ترین روش بررسی آسیب عصبی دیابت استفاده از دستگاهی با فشار 10 گرم (Monofilament Semmes Senstein) به قسمت های مشخص شده روی پا است. با چشمان بسته ، متخصص از شما می پرسد که دستگاه را کجا فشار می دهد.

تعیین گروه های پای دیابتی:

روش دیگری که در بررسی آسیب عصبی ناشی از دیابت استفاده می شود این است که آیا با لمس انگشت شست خود با دستگاه ارتعاشی مکانیکی به نام “دیاپوزون” می توانید آن را احساس کنید؟

پای دیابتی – سطح 0

در سطح 0 ، زخم پا هنوز ایجاد نشده است. با این حال ، قسمت های پر خطر وجود دارد. اینها قسمت هایی هستند که پینه در آنها بیشتر اتفاق می افتد و فشار زیاد است.

پای دیابتی – سطح 1

در سطح 1 ، زخم پا سطحی است. در قسمت های عمیق پا پیشروی نکرده است.

پای دیابتی – سطح 2

در سطح 2 ، زخم پا عمیق است. با این حال ، استخوان سالم است. در یک زخم پا در سطح 2 ، متخصص  پینه ها و بافت های مرده اطراف زخم را از بین می برد. این فرآیند در زبان پزشکی “دبریدمان ” نامیده می شود.

پای دیابتی – سطح 3

آبسه و التهاب استخوان در زخم های سطح 3 پا وجود دارد. به التهاب استخوان در زبان پزشکی “استئومیلیت” گفته می شود. این وضعیتی است که روند بهبود زخم پا را طولانی می کند. استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک های خوراکی یا وریدی را اجباری می کند. در مواردی که پاسخی وجود نداشته باشد ، استخوان ملتهب با یک عمل تمیز می شود.

پای دیابتی – سطح 4

گانگرن منطقه ای در پا.

پای دیابتی – سطح 5

گانگرن منتشر شده در پا

پانسمان :

باند زخم پا نباید خیلی محکم و ضخیم باشد. حتی اگر انگشتان دیگر پا آسیب نبینند ، باید یک گاز استریل تمیز را بین انگشتان قرار دهید.

در پانسمان های نامناسب که محکم هستند و بین انگشتان گاز استریل وجود ندارد ، جریان خون بیشتر  دچار اختلال می شود و از ترمیم زخم جلوگیری می کند.

اشتباهاتی که یک فرد دیابتی مرتکب می شود:  (قطعاً نباید سیگار بکشد)

• سیگار کشیدن باعث پیشرفت گانگرن و زخم پا در بیماران دیابتی می شود. در یک زخم پا و گانگرن ، برداشتن بخشی از پا با جراحی اجتناب ناپذیر است.
• پا باید هر روز بررسی شود.
• مهم ترین نکته این است که از زخم پای دیابتی جلوگیری کنید. برای این ، هر بیمار دیابتی باید آموزش پا ببیند.
• پا باید هر روز بررسی شود. اگر نمی توانید کف پا را ببینید ، می توانید از آینه برای این کار استفاده کنید. به یاد داشته باشید که بیشتر زخم های پا در کف پا ایجاد می شود و بیمار این امر را دیر متوجه می شود ، زیرا به دلیل آسیب عصبی احساس درد نمی کند.
• استفاده از ناخن گیر کثیف اغلب منجر به زخم پا می شود. همیشه ناخن گیرهای خود را پس از استفاده تمیز کنید.

دیابتی ها چه کاری باید انجام دهند:

*  پا باید هر روز شسته و خشک شود.

* پس از شستن و تمیز شدن هر روز پا ، انگشتان پا باید بدون مالش خشک شوند.

* اگر پاها خشک هستند ، باید بعد از شستن آنها را مرطوب کنید. اگر تعریق بیش از حد در پا وجود دارد ، باید با متخصص خود مشورت کنید.

* پابرهنه راه رفتن احتمال بروز زخم پا را افزایش می دهد. حتی در خانه هرگز بدون جوراب و دمپایی راه نروید.

* راحت ترین و بدون خطرترین زمان برای کوتاه کردن ناخن بعد از استحمام است. زیرا ناخن ها نرم می شوند.

* با ناخن گیر تمیز ناخن های پا را صاف و مرتب کنید. هرگز گوشه ها را عمیق نگیرید و آنها را با سوهان بکشید.

* زخم پای دیابتی به دلیل کوتاه کردن نامناسب ناخن از شرایط شایع هستند.

* هرگز از ابزارهایی مانند تیغ و چاقو برای از بین بردن پینه پا استفاده نکنید و از مواد شیمیایی استفاده نکنید. متخصصان در این زمینه این کار را برای شما انجام می دهند. تمیز کردن نباید در یک مرحله انجام شود. در چند مرحله قابل انجام است.

* تمیز کردن پینه ها با ابزار برش کثیف ممکن است باعث التهاب زخم  پا شود.

  درست راه رفتن:

راه رفتن با قدم های کوتاه ، بدون فشار آوردن به جلو ،  کشیدن پاها از باسن ، بدون خم شدن زانوها ، خطر زخم پا را کاهش می دهد.

ممکن است نیاز به کاهش بار باشد:

در صورت اختلال در راه رفتن و خطر سقوط ، در استفاده از وسایل پشتیبانی مانند عصا برای کاهش بار پا تردید نکنید.

انتخاب کفش در بیماران دیابتی:

* انتخاب کفش برای بیماران دیابتی بسیار مهم است. استفاده از کفش نامناسب منجر به تشکیل زخم  پای دیابتی می شود.

* بیماران زن دیابتی هرگز نباید کفش های نوک تیز و پاشنه بلند را ترجیح دهند.

* بیماران مرد دیابتی هرگز نباید کفشی با انگشتان نوک تیز و  تنگ انتخاب کنند.

* کفش های نوک تیز و تنگ معمولاً به پاها شکل مورد نظر را می دهد. پا داخل کفش گیر کرده و باعث ایجاد فشار روی پا می شود. زخم پای دیابتی به راحتی در این مناطق تحت فشار ایجاد می شود. با این حال ، پا باید کفش را شکل دهد.

* نقاط فشاری که با استفاده از کفش های تنگ و نوک تیز تماس بیشتری با کفش ها ایجاد می کنند ، به راحتی زخم های فشار ایجاد می کنند.

* بیماران دیابتی باید کفش های چرم نرم یا جیر ، نوک پهن و پاشنه کم را ترجیح دهند.

* در کفش های مناسب پا، باید پا  در کفش راحت باشد ، اما این راحتی نباید زیاد باشد.

* به کفش های دوخت دار از داخل توجه کنید. کفش ها نباید با پای برهنه و بدون جوراب پوشیده شوند. در چنین حالتی ، کفش های دوخت دار به راحتی منجر به ایجاد زخم ، به ویژه روی پاشنه پا می شوند.

* کفش های تابستانی لای انگشتی که از پا محافظت نمی کند ، ترجیح داده نشوند.

* کفش تابستانی جلو بسته که از پا در برابر گرد و غبار و اثرات آن محافظت می کند ، مناسب ترین برای بیماران دیابتی است.

* قبل از خرید کفش ؛قالب پای خود را روی یک کاغذ سفید بکشید و آن را ببرید. در هنگام خرید ، بررسی کنید کفشی که خریداری می کنید با قالب متناسب است یا خیر.

* در چه ساعتی از روز باید کفش جدید بخریم؟14 -16 عصر. خرید کفش را عصر انجام دهید. کفشی که صبح خریداری شده ممکن است به سمت عصر به دلیل تورم پا تنگی شود. باز هم ، کفشی که عصر خریداری شود ممکن است صبح گشاد باشد. در هر دو حالت ، زخم کردن کفش را آسان می کند.

* کفش های تازه خریداری شده باید به مدت 2 هفته روزانه 1 ساعت بپوشند.

* در 2 هفته باید قسمت داخلی کفش را با پارچه صابونی و مرطوب پاک کرد و سپس دوباره با آب تمیز شست. سپس باید آن را در سایه خشک کرد.

* نباید روز بعد کفشی را که امروز پوشیده اید دوباره بپوشید.

* بیمارانی که در معرض خطر زخم پای دیابتی هستند هرگز نباید ورزش های سخت انجام دهند. مناسب ترین پیاده روی سریع یا شنا است.

* رفتن به پیاده روی با دمپایی کاملاً اشتباه است.

* کفش های مخصوص تولید شده برای پیاده روی، هم برای استفاده روزانه و هم هنگام پیاده روی ، کفش های ورزشی مخصوص تولید شده ترجیح داده شوند.

* هر کفش باید توسط کفی ها پشتیبانی شود. پشتیبانی با کفی از کفشی که روزانه استفاده می کنید ، به طور قابل توجهی باعث کاهش زخم پای دیابتی می شود.

* نباید کفش ها را جلوی در گذاشت. این وضعیت هم برای شما و هم از نظر بهداشت آپارتمان مهم است.

* قبل از پوشیدن کفش ، آنها را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که مواد خارجی داخل آن خارج شده است. داخل آن را چک کنید و بپوشید.

* هرگز پابرهنه در اطراف راه نروید ، حتی در ساحل یا در خانه.

* راه رفتن با پای برهنه در ساحل ورود بسیاری از میکروب ها از پوست پا یا ته ناخن به بدن شما را آسان می کند.

* زخم کف پای بیمار که با پاهای برهنه در اطراف ساحل قدم می زند رایج ترین نوع آسیب است.

* از صندل های لای انگشتی استفاده نکنید.

* صندل ها را هنگام راه رفتن در اطراف ساحل در تابستان ترجیح دهید.

اهمیت جوراب برای بیماران دیابتی:

* از جوراب کشدار یا دوخت دار استفاده نکنید. جوراب های خود را هر روز عوض کنید. جوراب های شسته شده را بعد از اتو کشیدن استفاده کنید.  جوراب های پشمی ، نخی و بدون درز را ترجیح دهید.

* جوراب های کشدار تنگ نباید پوشیده شود. جوراب های کشدار و تنگ می توانند جریان خون را مختل کرده و ایجاد زخم پا را تسهیل کنند.

* باید جوراب هایی تهیه شود که مخصوص بیماران دیابتی و حمایت کننده از نواحی پا باشد که بیشترین فشار و ضربه را دارند.

* باید جوراب هایی داشته باشید که بتوانید هر روز هفته بپوشید و هر روز آنها را عوض کنید.

 فراموش نکنید:

* به رژیم خود توجه کنید.

* به طور منظم ورزش کنید.

* با متخصص خود به طور منظم مشورت کنید

* به طور مرتب از داروهایی که برای شما توصیه می شود استفاده کنید.

* به طور منظم قند خون خود را در خانه کنترل کنید.

* مرتباً به کنترل ها بروید.

* از قبل اقدامات احتیاطی را انجام دهید.

Source: www.alanyafootcare.com