چگونه کیسه استومی را عوض کنیم؟

افرادی که آسیب یا نوعی بیماری در دستگاه گوارشی خود دارند ممکن است نیاز به عمل جراحی به نام ایلئوستومی داشته باشند. مهمترین عارضه این عمل این است که می تواند بر روش دفع مواد زائد بدن تأثیر داشته باشد و آن را تغییر دهد. استوما در حقیقت قسمتی از روده است که از شکم خارج شده و با بخیه به جداره آن روزنه وصل شده و مواد دفعی بدن از طریق آن خارج می شود. بنابراین، این افراد نمی توانند به حالت طبیعی مدفوع خود را خارج کنند و این دفع توسط استوما صورت می گیرد.

بعد از انجام این عمل روی شکم خود سوراخی به نام استوما خواهید داشت. مواد زائد از طریق این روزنه به داخل کیسه استومی که متخصص مراقبت های بهداشتی برای شما وصل کرده است جمع شود. مشخصاً زمانی که این کیسه پر شد شما باید قابلیت تعویض آن را داشته باشید. معمولاً پرستار روش انجام این کار را به شما توضیح خواهد داد اما اگر کاملاً متوجه نشوید و نیاز به راهنمایی بیشتر دارید تا آخر این مطلب همراه باشید.

چه زمانی باید کیسه استومی را تعویض کرد؟

به طور معمول کیسه را باید هر ۵ تا ۸ روز عوض کنید، با این حال اگر خارش یا نشتی داشتید بهتر است فوراً آن را عوض کنید.

کیسه استومی از ۲ قسمت تشکیل شده است. از یک قطعه نازک تشکیل شده که روی پوست قرار می گیرد و یک کیسه که محل دفع مواد زائد خواهد بود. در بعضی از مدلهای موجود از این کیسه می توانید پایه اصلی را نگه داشته و تنها کیسه را عوض کنید، در این صورت نیاز به تعویض کمتر خواهد بود. پایه اصلی را هفته ای یکبار و کیسه را ۲ تا ۳ بار در هفته با توجه به شرایط استوما عوض کنید. اگر محصولی که استفاده می کنید این قابلیت را نداشت باید کل کیسه را جدا کرده و کیسه جدید را جایگزین کنید.

مراحل تعویض کیسه استومی چگونه است؟

قبل از انجام تعویض این راهنمای گام به گام را با دقت بخوانید و طبق آن پیش بروید.

قبل از تعویض کیسه این وسایل را در دسترس خود قرار دهید:

کیسه استومای تمیز،
قیچی و قالب،
دستمال مرطوب خشک یا دستمال آشپزخانه (دقت داشته باشید جنس آن قسمت کاغذی یا پشم پنبه نباشد)،
آب گرم،
کیسه ی دفع،
پاک کننده چسب.

بهتر است قبل و بعد از انجام این کار از تمیزی دستان خود مطمئن شوید.

بعد از آماده کردن وسائل مورد نیاز با این راهنما پیش بروید

برای این کار بهتر است زمانی را انتخاب کنید که استومای شما فعال نباشد، برای مثال اول صبح یا حداقل 2 ساعت بعد از خوردن غذا بهترین زمان خواهد بود.
در موقعیت دلخواه خود برای تخلیه کیسه قرار بگیرید و خروجی را باز کنید. پیشنهاد می شود در حمام این کار را انجام دهید بعد از تخلیه مواد زائد براحتی بتوانید محیط را تمیز کنید.
برای برداشتن کیسه، چسب را با دقت و با محافظت از پوست خود باز کنید (در شرایطی که حس کردید چسب قوی است و امکان دارد به پوست شما آسیب بزند می توانید از پاک کننده چسب در حین جدا کردن آن کمک بگیرید)
بعد از جدا کردن کامل کیسه استومی پوست اطراف آن را با یک پارچه آب گرم تمیز کنید. ترجیحاً برای این کار از صابون استفاده نکنید زیرا لایه را روی پوست شما باقی می گذارد با این حال اگر قصد استفاده از صابون را دارید، بهتر است یک صابون ساده بدون عطر را برای این کار انتخاب کنید.
بعد از انجام این کار پوست را کاملاً خشک کرده سپس کیسه جدید را قرار دهید.
اگر شکل استوما شما غیر متقارن است، ممکن است نیاز داشته باشید شکل دقیق استومای خود را روی کاغذ بکشید. بعد از اندازه گیری دقیق زخم، با قیچی اندازه درست را از کیسه ببرید و در محل روزنه قرار دهید. این مرحله را با دقت انجام دهید زیرا باید دقیقاً کل روزنه را بپوشاند. در این صورت از خطر نشت و تحریک پوستی جلوگیری خواهد شد. ممکن است ابتدا این کار برایتان سخت به نظر برسد اما نگران نباشید با تمرین براحتی می توانید آن را انجام دهید.
کاغذ را از چسب کیسه جدید جدا کنید. چسب را از قسمت پایینی قرار داده و به آرامی با انگشتان خود به سمت بالا آن را صاف کنید. دقت داشته باشید که کیسه دقیقاً در مرکز روزنه قرار گیرد و چین و چروک در زمان چسباندن کیسه ی جدید روی پوست شما ایجاد نشود. اگر چین و چروکی ایجاد شد، محکم روی آن فشار دهید که کاملاً صاف شود.
در نهایت ته کیسه را با یک گیره ببندید.

نکات مهم هنگام تعویض استومی

همانطور که گفته شد دستورالعمل های خاص تعویض استومی توسط پرستار یا متخصص مراقبت های بهداشتی به شما داده خواهد شد، با این حال خواندن این راهنما هم می تواند تا حدی به شما کمک کند.

هنگام تعویض کیسه بهتر است روی یک حوله قدیمی بایستید که هنگام خارج شدن مواد زائد استوما فضای منزل شما کثیف نکند.
سعی کنید شب ها قبل از تعویض دیر وقت غذا نخورید، این کار باعث می شود خروجی استوما کوچکتر باشد.
زمانی که سعی می کنید استوما را خارج کنید مقداری خونریزی تبلیغ خواهد بود در صورتی که مشاهده کردید رنگ، اندازه یا شکل خونریزی غیرعادی است به پرستار خود گزارش دهید.
زمانی که نوبت به خرید کیسه استومی می رسد، محصولات مختلفی وجود دارد که میتوانید با تست نمونه های رایگان، محصولی که برای شما مناسب تر است را خریداری کنید.
پس از تعویض کیسه و قرار دادن استومی جدید دست خود را حدود ۳۰ ثانیه روی کیسه نگه دارید این کار به سفت شدن مهر و موم آن کمک می کند.
اگر شکم شما پرمو است بهتر است آن را بتراشید زیرا هنگام برداشتن چسب درد بیشتری را متحمل خواهید شد.
طبق تحقیقاتی که انجام شده شما میتوانید با خوردن 4 یا 5 گل ختمی خروجی استوما را برای مدتی متوقف کنید. در این صورت خارج کردن کیسه راحت تر خواهد بود.
دستگاه باید برای شما راحت بوده و تا چند روز از نشتی جلوگیری کند و بدون بو باشد، اگر اینطور نبود بهتر است به فکر خریدن محصولی باشید که برایتان مناسب تر است.
با دکتر خود تماس بگیرید

در صورتی که شرایط زیر را داشتید بهتر است با یک متخصص زخم تماس بگیرید:

استومای شما متورم شده و بزرگتر از حد طبیعی است. زمانی که بیشتر از یک سانتی متر باشد.
استومای شما بیش از حد طبیعی خونریزی دارد.
رنگ پوست محل اطراف زخم بنفش سیاه یا سفید شده باشد.
زمانی که استوما شما اغلب نشت دارد و مجبور می شوید هر روز یا دو روز یک بار دستگاه را عوض کنید.
علائم کم آبی در بدن شما وجود دارد این علائم عبارتند از خشکی دهان، دفع کمتر، ادرار، احساس سبکی سر یا ضعف.
دچار اسهال طولانی مدت شده اید و بند نمی آید.
پوست اطراف شما زخم های مختلفی دارد.
زمانی که مشاهده کردید استوما شما به داخل پوست کشیده می شود.

سخن آخر

افرادی که مجبور به انجام عمل استومی می شوند باید مراقبتهای بعد از عمل را جدی گرفته و کاملاً طبق دستورالعمل که پرستار به آنها گفته پیش بروند. با آنکه پرستار مربوطه تمام نکات مراقبت و تعویض کیسه را به افراد توضیح می دهند، این متن نیز جهت راهنمایی بیشتر این افراد تهیه شده است. با این راهنما به صورت گام به گام پیش بروید در نهایت کیسه استومی استفاده شده را در یک محل مناسب دفع زباله، ایمن ببندید و سپس آن را در سطل زباله معمولی خانگی قرار دهید. کیسه های استفاده شده را به هیچ عنوان داخل توالت نندازید زیرا باعث انسداد آن می شود.