تشخیص، پیشگیری و درمان عفونت زخم

چگونه عفونت زخم را تشخیص دهیم و آن را درمان کنیم؟

اگر باکتری یا سایر عوامل بیماری زا وارد زخم شوند، ممکن است موجب بروز عفونت شده و علائمی چون درد، تورم و قرمزی را نشان دهد. عفونت های شدید ممکن است با تب و لرز و تهوع و بوی نامطبوع از زخم نیز همراه باشند. درمان عفونت، به میزان عفونت و نوع زخم بستگی دارد. یک فرد ممکن است بتواند عفونت های جزئی را در خانه درمان کند، اما عفونت زخم شدید یا مداوم نیازمند مراقبت های پزشکی است. این مقاله ، تشخیص، پیشگیری و درمان عفونت زخم را شرح می دهد. هم چنین عوامل خطر زا و عوارض زخم و زمان مراجعه به پزشک نیز بررسی می شوند.

 

چگونه زخم عفونی را تشخیص دهیم

شناخت عفونت زخم در درمان و پیشگیری از وخیم تر شدن آن بسیار مهم است. از بارز ترین نشانه های زخم عفونی، این است که معمولا به جای بهتر شدن، بدتر شده و روند درمانی متوقف شده است. زخم عفونت کرده ممکن است درد، قرمزی و تورم بیش از حد و حتی سیاهی نیز داشته باشد.

عفونت زخم هم چنین می تواند منجر به علامت های دیگری هم شود، مانند :

• احساس گرمی در اطراف زخم
• ترشحات زرد یا سبز از زخم
• زخم بوی نامطبوع می دهد
• رگه های قرمز روی پوست اطراف زخم
• تب و لرز
• درد
• تهوع و استفراغ

چه چیزهایی باعث ایجاد زخم عفونی می شود؟

هنگامی که باکتری وارد بریدگی یا زخم می شود، زخم ها عفونی می شوند. باکتری های رایجی که ممکن است باعث عفونت زخم شوند عبارتند از:

• استافیلوکوکوس اورئوس
• سودوموناس آئروژینوزا
• اشریشیا کلی (E. Coli).
• پروتئوس
• اسینتوباکتر بومانی/همولیتیکوس
• استرپتوکوک

 

پیشگیری از عفونت زخم

اگر زخم جزئی و کوچک باشد، فرد ممکن است بتواند آن را در خانه درمان کند. برای پیشگیری از عفونت زخم، زمانی که دچار زخم شدید مراحل زیر را طی کنید:

جهت تمیز کردن زخم، ابتدا از تمیز و استریل بودن تجهیزات لازم برای درمان زخم مطمئن شوید. برای مثال اگر از پنس یا موچین استفاده می کنید، آن را ضد عفونی کنید و سپس استفاده کنید.

پیش از رسیدگی به زخم، دست ها را به خوبی با آب گرم و صابون شسته و خشک کنید تا آلودگی بر روی دست باقی نماند.

اگر زخم دارای خونریزی است، ابتدا با قرار دادن باند و یا پانسمان گاز خونریزی را متوقف کنید.

زخم را با شستشو با آب تمیز کنید، از آب گرم و صابون برای تمیز کردن پوست اطراف زخم استفاده کنید تا آلودگی از سایر نقاط به زخم وارد نشود، اما مواظب باشید که صابون در زخم نرود.

بررسی کنید که مواد خارجی مانند آلودگی، گرد و خاک، شن، چمن، شیشه خورده یا دیگر مواد در زخم باقی نمانده باشد. می توانید این موارد را با استفاده از موچین یا پنس به آرامی از زخم خارج کنید.

می توانید ژل یا دیگر محصولات ضد عفونی کننده را بر روی زخم به صورت لایه ای نازک قرار دهید.

پیش از پوشاندن زخم با پانسمان یا باند، ابتدا اجازه دهید پوست خشک شود. در مورد زخم های سطحی و خراش ها نیازی به پوشاندن زخم نیست.

 

نکات دیگر برای پیشگیری و درمان عفونت زخم

پانسمان گاز را باید حداقل روزی یک بار عوض کنید. اگر پانسمان کثیف یا مرطوب شد نیز آن را بلافاصه تعویض کنید.

زخم را به آرامی به صورت روزانه شستشو دهید. شستشو می تواند به وسیله ی سرم شستشوو ژل های شستشوی زخم انجام شود.

پوست یا دلمه ی روی زخم را نچینید، چرا که منجر به زخم شدن دوباره، خطر ابتلا به عفونت، کندی در بهبود و ماندن جای زخم می شود.

در نهایت اگر با وجود اقدامات برای پیشگیری و درمان عفونت زخم ، درمان به کندی پیش رفت و روند بهبودی در زخم حاصل نشد، به پزشک مراجعه کنید.

روش های درمان عفونت زخم

عفونت های شدیدتر زخم نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند، به ویژه آنهایی که علائم دیگری مانند تب، احساس ناخوشی یا ترشح و رگه های قرمز از زخم دارند. درمان زخم عفونی به نوع و شدت زخم و محل آن بستگی دارد.

پزشکان می توانند عفونت باکتریایی را با آنتی بیوتیک درمان کنند. برای درمان کامل عفونت و جلوگیری از مقاوم شدن باکتری ها به دارو، فرد باید دوره آنتی بیوتیک را کامل کند.

علاوه بر تمیز کردن، برخی از زخم ها ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشند. اگر بریدگی بزرگ یا عمیق باشد، ممکن است پزشک یا پرستار مجبور شود از بخیه برای بستن آن استفاده کند.

در صورتی که زخم حاوی بافت مرده یا آلوده باشد، پزشک ممکن است این بافت را با روشی به نام دبریدمان خارج کند. دبریدمان باید باعث بهبودی زخم شده و از گسترش عفونت جلوگیری کند.

افرادی که زخم آن ها ناشی از گاز گرفتگی حیوانات یا اشیای کثیف یا زنگ زده است ممکن است در معرض خطر کزاز باشند و نیاز به تزریق واکسن کزاز داشته باشند.

“کزاز یک بیماری بالقوه کشنده است که زمانی رخ می دهد که باکتری های خاصی وارد بدن می شوند و سمومی را آزاد می کنند که بر اعصاب تأثیر می گذارد. علائم کزاز می تواند شامل اسپاسم عضلانی دردناک، قفل شدن فک و تب باشد.”

 

درمان عفونت زخم مزمن :

درمان عفونت زخم برای زخم های مزمن مانند زخم بستر (زخم فشاری)، زخم ناشی از سوختگی های شدید و زخم های دیابتی، نیاز به مراقبت و روش های گاهی متفاوت دارد. این زخم ها معمولا زمانی که به مرحله ی عفونت برسند، نیازمند مراقبت های ویژه هستند و بهتر است از متخصصان در زمینه ی درمان کمک گرفته شود.

استفاده از پانسمان گاز و پانسمان های معمولی برای درمان این زخم ها کافی نیست و باید روش های درمانی ترکیبی، یعنی استفاده از پانسمان های پیشرفته و دارو تجویز شود.

پانسمان های پیشرفته یا پانسمان نوین، نسل جدیدی از انواع پانسمان زخم هستند که دارای مواد ویژه ی پلیمری طبیعی و مصنوعی اند که برای درمان سریع تر زخم مناسب است. بسیاری از این پانسمان ها خود دارای موادی برای از بین بردن باکتری های عامل عفونت هستند، بنابراین نیاز به استفاده از داروهای آنتی بیوتیک نیز کمتر می شود و زخم به طور مستقیم روند بهبودی را سریع تر طی می کند.

 

عفونت زخم برای چه کسانی بیشتر اتفاق می افتد؟

خطر عفونت زخم های مزمن در افرادی که دارای شرایط ویژه ای هستند بیش تر است. افرادی مانند:

• کسانی که دارای بیماری هایی اند که سیستم ایمنی را ضغیف می کند. مانند ایدز یا افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را مصرف می کنند
• افراد مسن و سالخورده که بدنی ضعیف تر دارند
• افراد دیابتی که زخم ها در آن ها به کندی بهبود پیدا می کند و هم چنین دچار نوروپاتی بوده و متوجه آن نمی شوند
• افراد با کمبود مواد مغذی و ویتامین ها
• برخی زخم های پس از جراحی نیز ممکن است اگر مراقبت درستی نداشته باشند عفونت کنند

عوارض درمان نشدن زخم عفونی

اگر عفونت زخم درمان نشود و رسیدگی به آن به تاخیر بیفتد، ممکن است عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشد. از جمله مهم ترین آن ها سرایت عفونت به سایر قسمت های بدن است.

برخی عوارض درمان نشدن عفونت زخم و سرایت آن عبارتند از :

• ایجاد تب، سرگیجه، تهوع و استفراغ، تشنج یا حتی در موارد شدید به دنبال آن مرگ
• بروز سپسیس. سپسیس یک واکنش ایمنی شدید است که ممکن است با ورود عفونت به جریان خون در بدن رخ دهد. سپسیس می تواند منجر به نارسایی های متعدد در ارگان های بدن شده و عملکرد آن ها را مختل کرده یا از بین ببرد. این امر ممکن است در علائم حیاطی چون قلب و ریه ها رخ دهد.
• فاسیای نکروزان : فاسیای نکروزان زمانی اتفاق می افتد که عفونت باکتریایی به بافتی به نام پوشش فاسیال که در اعماق زیر پوست قرار دارد نفوذ یابد. این اتفاق بسیارنادر است، اما در صورت بروز یک اورژانس پزشکی است که باعث آسیب و درد شدید پوست می شود و می تواند در سراسر بدن پخش شود.

 

چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر پیشگیری و درمان عفونت زخم کار ساز نبوده و دارای علائم شدید عفونت هستید یا زخم با شرایط ویژه به وجود آمده، درمان خانگی کارساز نیست و باید به پزشک یا کلینیک درمان زخم مراجعه کنید. این علائم شامل موارد زیر است:

• زخم های عمیق که دارای لبه های بسیار باز هستند
• در صورتی که زخم توسط گاز گرفتگی حیوان یا انسان یا با استفاده از شی ء آلوده و زنگ زده اتفاق بیفتد
• اگر زخم دارای قرمزی، ترشح و درد شدید است
• اگر خونریزی به صورت فواره ای بوده یا متوقف نمی شود
• اگر دچار عوارضی چون تب، سرگیجه و تهوع و درد شدید در زخم هستید