مجله پزشکی پارسامگ
زخم استاز وریدی چیست؟
فهرست مطالب
زخم استاز وریدی؛ علل، علائم و درمان
زخم وریدی که آن را با نام زخم استاز هم می شناسند، در قسمت تحتانی پاها، معمولا بین زانو و مچ پا ایجاد می شود. این زخم ها معمولا باعث درد و تورم شده و نیاز به درمان توسط متخصص دارند. زخم وریدی در نتیجه ی مشکلات جریان خون در رگ های پا ایجاد می شود. در این مقاله به چیستی زخم استاز وریدی، علائم آن، علل، گزینه های درمانی و پیشگری از تشکیل این زخم ها می پردازیم.
زخم وریدی چیست؟
موسسه ملی سرطان آمریکا، زخم را به عنوان شکستگی در پوست، عضو یا سطح بافت تعریف می کند. زخم استاز وریدی زمانی اتفاق می افتد که یک سطح ملتهب، مرده یا ریخته شده وجود داشته باشد. زخم وریدی، روی ساق پا تشکیل می شود. تحقیقات نشان می دهد که شیوع این نوع زخم در افراد بالای 65 سال بیشتر است.
چه کسانی مستعد زخم استاز وریدی هستند؟
تحقیقات انجام شده در سال 2017 میلادی در آمریکا نشان می دهد که زخم استاز وریدی علاوه بر درگیر کردن افراد بالای 65 سال، ممکن است در افراد دیگری نیز تاثیر بگذارد:
- افرادی که سابقه ی ادم در پاها را دارند
- افراد با رگهای واریسی
- کسانی که سابقه ی لخته شدن خون در رگ های پا دارند
- افراد با اضافه وزن زیاد
مانند سایر انواع زخم ، زخم استاز وریدی نیز برای بهبودی نیاز به درمان پزشکی دارد.
علائم زخم استاز وریدی چیست؟
فرد مبتلا به زخم استاز وریدی، زخم های باز و دردناکی را روی ساق پا خواهد داشت. بهبودی زخم ها معمولا بیش از 2 هفته به طول می انجامد. علاوه بر این زخم های باز، سایر علائم زخم استاز وریدی شامل موارد زیر است:
- تورم در مچ و پاها
- تغییر رنگ و تیره شدن پوست اطراف زخم
- سفت شدن پوست در ناحیه ی زخم
- احساس سنگینی یا درد در پاها
- پوسته پوسته شدن و خارش شدید در پوست
- ورید های پا متورم و بزرگ می شود
بهود زخم های استاز وریدی به طور کامل، ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد، هم چنین این زخم ها مستعد عود کردن مجدد هم هستند.
دلایل بروز زخم وریدی
به دنبال آسیب به دریچه ورید های پا ، زخم استاز وریدی پدید می آید. دریچه ها بازگشت خون از پاها به قلب را کنترل می کنند و بر فشار خون در ورید های پا تاثیر می گذارند.
فشار خون بالا یکی از دلایل بروز این وضعیت است، که می تواند سبب آسیب به رگ های خونی در پا، ایجاد مشکلات گردش خون و ظریف شدن پوست شود. این بدان معنی است که فرد بیشتر مستعد شکستگی و زخم در پوست است.
سایر عوامل خطر برای ایجاد زخم استاز وریدی عبارتند از:
ورید های واریسی: وجود رگ های برآمده و بزرگ در ساق پا که دیگر به خوبی عمل نمی کنند، سبب تجمع خون می شود که می تواند منجر به ایجاد زخم شود.
نارسایی مزمن وریدی : وضعیتی که باعث تجمع خون در ساق پا و در نتیجه ی آن تورم می شود. نارسایی مزمن وریدی می تواند به پوست فشار وارد کند و در نهایت موجب ایجاد زخم شود.
چاقی : داشتن وزن بالا و حمل کردن آن می تواند سبب فشار به ساق پا شود و زخم های استاز وریدی را به وجود آورد.
مشکلات راه رفتن : زمانی که فرد به دلایل مختلف نمی تواند به درستی راه برود، ماهیچه ها ضعیف می شوند و در نتیجه گردش خون دچار مشکل می شود. به همین دلیل است که خطر ابتلا به زخم های وریدی در افراد با افزایش سن بیشتر می شود، زیرا حرکت نیز برای افراد دشوار تر شده و ماهیچه ها ضعیف شده اند.
ترموبوز ورید عمقی : این وضعیت سبب ایجاد لخته ی خون در پاها می شود و در نتیجه آسیب به دریچه ورید ها اتفاق می افتد. این آسیب دریچه هم چنین می تواند باعث ایجاد زخم شود.
آسیب های قبلی در پا : فردی که دچار شکستگی یا آسیب در پا شده است، ممکن است دچار ترومبوز ورید عمقی شود و یا حرکت کردن وی دچار مشکل باشد، که در نتیجه ی آن در معرض خطر زخم قرار می گیرد. علاوه بر این، افرادی که اخیرا جراحی کرده اند و توانایی حرکتی آن ها مختل شده است نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به زخم استاز وریدی باشند.
درمان زخم استاز وریدی
برای درمان زخم ها، هدف باید کاهش تورم، تحریک به بهبودی سریعتر زخم و جلوگیری از عود کردن مجدد زخم باشد. بسته به شرایط زخم وریدی و نظر پزشک، بعضی روش های درمانی زیر انجام می شود:
پانسمان زخم
استفاده از یک پانسمان مناسب و تمیز، نقش زیادی در کمک به بهبودی سریعتر زخم ها دارد. اگر زخم ها باز و بسیار عمیق باشند نیاز است تا از پانسمان های تخصصی استفاده شود. پیش از استفاده از پانسمان زخم روی پا، ناحیه ی زخم شده باید به خوبی تمیز شده و مواد زائد و بافت مرده برداشته شود. برخی از انواع پانسمان زخم نوین، خود عمل پاکسازی و حذف بافت مرده را هم انجام می دهند.
پانسمان مورد استفاده برای زخم استاز وریدی باید حتما از انواع غیرچسبنده باشد و بیمار بتواند به آسانی آن را تعویض کند. برای دریافت راهنمایی و آموزش در این باره، می توانید از پارسا یار کمک بگیرید.
درمان با فشرده سازی
فشرده سازی یک درمان استاندارد برای زخم استاز وریدی است. در این روش از بانداژ فشاری، یا جوراب های ساق بلند فشاری (جوراب واریس) استفاده می شود. این کار سبب تشویق به جریان افتادن خون از پاها به سمت قلب می شود و وضعیت گردش خون و رگ ها را بهبود می بخشد.
هم چنین می تواند تورم را کاهش داده، درد بیمار را کمتر کرده و در روند بهبودی زخم هم موثر باشد. البته اقدام به فشرده سازی در ابتدا می تواند برای بیمار دردناک باشد.
توصیه می شود که فرد مبتلا به زخم حداقل 1 ساعت در روز و 6 روز درهفته، تحت درمان فشرده سازی قرار گیرد. این درمان در جلوگیری از عود مجدد زخم استاز وریدی هم مفید است.
ورزش
انجام ورزش های مشخص و مناسب، می تواند به بهبودی زخم کمک کند. در مواردی ممکن است فرد نیازمند دریافت فیزیوتراپی باشد. فیزیوتراپی با تمرینات خاص بر مچ و ساق پاها، می تواند وضعیت ماهیچه ها و رگ های پا را بهبود بخشیده و به جریان خون کمک کند که در درمان زخم استاز وریدی موثر است.
دارو درمانی
ممکن است برای مدیریت درد و التهاب ناشی از زخم استاز وریدی، در کنار روش های درمانی گفته شده، به دارو درمانی هم نیاز باشد. بعضی از داروهایی که بدین منظور تجویز می شوند، عبارتند از آسپرین، استاتین ها، آنتی بیوتیک ها.
عمل جراحی
در برخی موارد شدید، ممکن است فرد برای ترمیم پوست به پیوند پوست یا سایر اشکال جراحی نیاز داشته باشد. اگر زخم ها دوباره عود کننده یا به دنبال درمان های دیگر بهبود نیابند، این درمان انجام می شود.
مدیریت زخم وریدی
مراقبت و کنترل زخم های وریدی نقش موثری در روند بهبودی و درمان زخم ها دارد. بدین منظور فرد باید اقدامات زیر را انجام دهد:
- تعویض پانسمان و تمیز کردن زخم در صورت لزوم
- اجتناب از استفاده از محصولات حساسیت زا
- استفاده از جوراب های فشاری
- استفاده از درمان های موضعی طبق دستور پزشک
- مصرف داروها به طور کامل و مطابق با تجویز پزشک
- انجام تمرینات ورزشی و داشتن رژیم غذایی مناسب
جلوگیری از زخم استاز وریدی
انجام برخی اقدامات ساده می تواند از بروز زخم استاز وریدی در افراد مستعد، یا عود کردن مجدد آن جلوگیری کند. برخی از راه های جلوگیری از زخم وریدی عبارتند از :
- حفظ وزن متناسب
- پرهیز از سیگار کشیدن
- داشتن تغذیه سالم
- بالا نگه داشتن پاها
- استفاده از جوراب های فشاری در صورت داشتن شرایط ابتلا به زخم وریدی
خلاصه ای از آنچه گفته شد:
زخم های استاز وریدی، در نیمه ی پایینی پاها، معمولا بین زانو و مچ پا ایجاد می شوند. این زخم ها می تواند در نتیجه ی آسیب به دریچه های وریدی پا به وجود آیند. زخم های ایجاد شده می توانند سبب درد و تورم شوند و به طور خود به خودی از بین نمی روند، بنابراین فرد باید به دنبال درمان پزشکی برای زخم ها باشد.
گزینه های درمان زخم وریدی شامل استفاده از پانسمان زخم، درمان فشرده سازی، تمرینات ورزشی، دارو درمانی و مراقبت و کنترل است. در موارد شدید ممکن است جراحی یا پیوند پوست نیاز باشد.
با درمان مناسب و به موقع، زخم های استاز وریدی می توانند از بین بروند، اما زخم ها به خودی خود از بین نرفته و در صورت درمان هم ممکن است مجددا پدیدار شوند. بنابراین، فرد باید با مراجعه به پزشک درمان را انجام داده و روش های جلوگیری از عود مجدد را فراگیرد.
