مراقبت از بخیه

چگونه از بخیه مراقبت کنیم؟

آیا دچار زخم و بردیگی شده اید و به بخیه نیاز پیدا کرده اید؟ آیا تنها بخیه زدن زخم کافی است و یا مراقبت از آن نیاز است؟ هر نوعی از بخیه را که داشته باشید، هرکجای بدن باشد و به هر دلیلی به کار گرفته شده باشد، نیاز است تا از بخیه ها مراقبت کنید. عدم مراقبت صحیح از بخیه و زخم می تواند موجب باز شدن بخیه، عفونی شدن زخم و یا جوش خوردن زخم به طور ناصحیح شود. در این مقاله نکات لازم برای مراقبت از بخیه را بررسی می کنیم.

بخیه چیست؟

بخیه یک نخ مخصوص برای بستن زخم هاست که از ابریشم یا نایلون (پلاستیک) و الیاف مصنوعی ساخته می شود. همانطور که نخ ها برای بستن لبه های پارچه به یکدیگر کاربرد دارند، زمانی که یک زخم باز در بدن ایجاد می شود نیز لبه های پوست را می توان با استفاده از بخیه به یکدیگر رساند. بخیه برای زخم هایی استفاده می شود که عمیق هستند. زدن بخیه زخم از ورود آلودگی جلوگیری کرده، جلوی خونریزی را گرفته و روند بهبودی زخم را بسیار سریعتر می کند. انواع بخیه بسیار متفاوت است که بسته به محل زخم یا بریدگی از آن ها استفاده می شود.

نکات لازم برای مراقبت از بخیه ها

پس از اعمال بخیه، پزشک یا پرستار دستورالعمل هایی را درباره ی نحوه ی مراقبت از آن به شما می دهد و زمان مناسب برای باز کردن بخیه(در صورتی که بخیه جذبی نباشد) را مشخص می کند. این زمان معمولا بین چند روز تا 2 هفته است، اما بستگی به عمق و محل زخم می تواند متفاوت باشد.
در صورت بروز هرگونه مشکل برای زخم و بخیه ها، باید با پزشک خود مشورت کنید. اما با رعایت چند نکته ی ساده، می توانید به خوبی از بخیه زخم مراقبت کنید.

روز اول بخیه :

24 ساعت اولیه پس از دوخت بخیه ها، زمانی حساس و مهم است. در 24 ساعت اولیه، باید حتما زخم را خشک و تمیز نگه دارید. پیش از اعمال بخیه و پس از آن، پزشک یا پرستار با استفاده از سرم شستشوی زخم محل زخم را تمیز می کند، بنابراین نیازی به شستشوی مجدد نیست و شما تنها باید این تمیزی را حفظ کنید.

در 24 ساعت اولیه از شستشوی زخم با آب و صابون و استحمام خودداری کنید، چرا که آب می تواند در مواردی موجب بروز عفونت شود.
پس از گذشت این زمان، اگر کثیفی ایجاد شده به آرامی اطراف بخیه را بشویید. بهتر است از سرم های نمکی یا سرم مخصوص شستشوی زخم استفاده کنید، اما در صورتی که این موارد در دسترس نیست، می توانید از آب مقطر و مقداری نمک استفاده کنید. می توانید اطراف زخم را با آب گرم و صابون شستشو دهید اما بهتر است شوینده به سطح زخم و بخیه ها برخورد نکند.
دقت کنید که پس از شستشو، با استفاده از یک دستمال یا بانداژ تمیز و بدون پرز، بخیه و زخم ها را خشک کنید.

مراقبت های بعدی :

کثیفی و پوسته های ایجاد شده در اطراف بخیه ها را بشویید. تمیز نگه داشتن پوست اطراف بخیه، هم احتمال بروز عفونت را کاهش می دهد و هم شانس باقی ماندن اسکار را نیز کم می کند. در صورت نشت ترشحات شفاف یا زرد رنگ، ممکن است لازم باشد بانداژ را عوض کنید.
پس از شستشوی محل بخیه، حتما آن را با استفاده از دستمال تمیز و بدون پرز، با ملایمت خشک کنید.

در صورت نیاز پزشک ممکن است استفاده از انواع پانسمان زخم را توصیه کند.

نکات دیگر در مورد مراقبت از بخیه :

• در مقابل میل به خاراندن بخیه ها مقاومت کنید. خارش ناحیه ی زخم شده و بخیه خورده، از علائم بهبود زخم و جوش خوردن بخیه است، اما خاراندن می تواند موجب صدمه به بخیه ها و باز شدن زخم شود. برای کاهش احساس خارش، از کمپرس سرد استفاده کنید یا ناحیه ی زخم را به آرامی ماساژ دهید.

• از شنا کردن در استخر تا زمانی که بخیه ها را نکشیده اید پرهیز کنید.

• پس از 24 ساعت اولیه، می توانید حمام کنید، اما در زمان استحمام از شوینده های ملایم استفاده کرده و زخم را با ملایمت بشویید. حتما پس از حمام سطح زخم و بخیه ها را خشک کنید.

• از ورزش هایی که احتمال بروز آسیب را داشته و موجب فشار بر عضلات می شوند دوری کنید. انجام ورزش های شدید می تواند موجب پاره شدن بخیه ها و فشار بر پوست شود.

• از رفتن به مکان هایی که آلودگی وجود دارد، مانند گل و ماسه و یا چمن پرهیز کنید. اگر کودک شما بخیه دارد نیز مراقب باشید به مکان های آلوده نرود.

مراقب علائم عفونت زخم بخیه باشید

حتی با وجود مراقبت از بخیه، ممکن است عفونت بروز کند. توجه زود هنگام به نشانه های عفونت و درمان آن می تواند خطر را از بین ببرد. از علائم وجود عفونت در زخم بخیه عبارتند از :

• افزایش درد

• احساس گرما و نبض در ناحیه ی بخیه شده

• قرمزی اطراف بخیه که به جای بهبود، بدتر می شود

• تورم فزاینده در ناحیه ی بخیه شده

• چرک یا خونریزی

• بوی نامطبوع از زخم

• پدیدار شدن رگه قرمز در ناحیه ی زخم

• تب

• احساس تهوع و سرگیجه

 

در صورت مشاهده علائم عفونت، هر چه سریعتر با پزشک خود تماس بگیرید. هرچه اقدام به درمان عفونت زخم سریعتر انجام شود، بهبودی سریعتر و آسان تر است.

کشیدن بخیه ها

برخی از انواع بخیه ها بدون نیاز به کشیدن به طور خود به خودی حل می شوند. به این بخیه ها، بخیه جذبی یا حل شونده می گویند. اما بیشتر انواع بخیه، نیاز به کشیدن (باز کردن) دارند. برای باز کردن بخیه ها نیز باید به پزشک مراجعه کنید تا این کار را به طور صحیح و بی خطر انجام دهد.

این که چه زمانی باید برای کشیدن بخیه مراجعه کنید، به محل زخم و شدت آن بستگی دارد که پزشک در زمان اعمال بخیه ها مشخص می کند. معمولا بخیه بر روی مفاصل مانند زانو ها و آرنج ها، مدت زمان بیشتری باید بماند.

کشیدن یا باز کردن بخیه ها آسان است. پزشک یا پرستار با استفاده از تیغ مخصوص، بخیه ها را از محل گره بریده و به آرامی خارج می کند. ممکن است کمی کشش احساس کنید، اما معمولا این پروسه دردناک نیست.

زمان تقریبی برای برداشتن بخیه ها

• بر روی سر : بین 3 تا 5 روز

• روی مفاصل، مانند زانو و آرنج : بین 10 تا 14 روز

• بخیه در دیگر قسمت های بدن : بین 7 تا 10 روز

البته زمان دقیق و مناسب در افراد مختلف متفاوت است و به عواملی همچون سیستم بازسازی بدن، محل زخم، مراقبت های بخیه، سن بیمار و غیره بستگی دارد.

جای زخم بخیه

یکی از نگرانی های افراد در مورد بخیه، باقی ماندن جای آن پس از کشیدن بخیه هاست. بخصوص اگر بخیه در قسمت هایی مانند صورت باشد.

• برای این که زخم بخیه کمتر باقی بماند این نکات را رعایت کنید :

• از خود در برابر آفتاب مراقبت کنید. پوست آسیب دیده تا 6 ماه پس از آسیب، بیشتر در معرض نور خورشید تغییر رنگ می دهد. تا جایی که می توانید محل بخیه شده را با لباس و کلاه بپوشانید. پس از بهبودی کامل زخم و کشیدن بخیه ها، با گذشت حدودا 2 هفته می توانید از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید.

• می توانید از ژل ها و چسب های سیلیکونی، یا کرم و پماد های بهبود اسکار استفاده کنید. این کار را با مشورت با پزشک انجام دهید.

• ماساژ دادن : با استفاده از انگشتان خود به آرامی جای زخم را به صورت دایره ای مالش دهید. این کار به نرم شدن و صاف شدن سریعتر جای زخم کمک می کند.