معایب پانسمان گاز و جایگزین های آن

پانسمان گازی چه مزایا و معایبی دارد و جایگزین های آن چیست؟

استفاده از پانسمان های مرطوب به خشک برای چندین دهه درمان رایج برای بسیاری از انواع زخم ها بوده است. با این حال، این نوع پانسمان دارای معایب مختلفی است که استفاده از آن را نیازمند احتیاط می کند. در فرآیند استفاده از پانسمان گازی بر روی زخم، پانسمان مرطوب شده با مواد استریل یا غیر استریل گازی را بر روی بستر زخم اعمال می کنند و معمولا با استفاده از بانداژ یا چسب می بندند. پس از خشک شدن پانسمان ظرف 4 تا 6 ساعت، پانسمان باید برداشته یا تعویض شود. متاسفانه اما معایب پانسمان گازی در بسیاری از موارد کارایی آن را در درمان زخم مختل می کند.

در اوایل سال 1985 میلادی، پارامترهای بهینه برای عملکرد پانسمان زخم در بازسازی برای بهبود زخم شناسایی شدند. این الزامات شامل این بود که پانسمان ها باید اگزودای اضافی را حذف کنند، شرایط مرطوب را در سطح مشترک پانسمان زخم حفظ کنند، عایق حرارتی ایجاد کنند و زخم را در برابر عفونت ثانویه محافظت کنند و در حین برداشتن باعث آسیب نشوند، که متاسفانه بسیاری از این موارد در مورد پانسمان گاز صدق نمی کند.

معایب استفاده از پانسمان گازی مرطوب به خشک :

استفاده از این نوع پانسمان ها منجر به چندین پیامد می شود از جمله :

برداشتن پانسمان از روی زخم اغلب باعث زخم شدن و درد و رنج مجدد بیمار می شود. همزمان که گاز از بستر زخم برداشته می شود، بافتی که در طول فرآیند درمان به سطح پانسمان چسبیده است نیز از بین می رود که می تواند موجب تروما و خونریزی اضافی در بستر زخم شده و درد را افزایش دهد.
تعویض پانسمان بستر زخم را مختل کرده و باعث هیپوکسی، انقباض عروق و آسیب مجدد به بافت ها می شود.
در موارد بسیاری رشته هایی از پانسمان گازی در بستر زخم باقی می ماند که خارج کردن آن نیز می تواند دردناک بوده و یا اگر در زخم بماند می تواند باعث بروز عفونت شود.
برداشتن پانسمان های خشک شده زخم را در معرض باکتری های قابل توجهی که در هوا وجود دارند قرار می دهد.
خشک شدن بافت در طول دوره تبخیر مواد استریل و خشک شدن، می تواند فعالیت لکوسیت ها و فاگوسیت ها را مختل کند که منجر به اختلال در روند بهبودی زخم می شود.

علیرغم معایب استفاده از درمان با پانسمان گازی مرطوب به خشک و شواهد زیاد مبنی بر اینکه این روش درمانی غیراستاندارد است، این پانسمان ها هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

پانسمان های گاز مناسب زخم های دارای ترشح و مزمن مانند زخم پای دیابتی نیستند

مزایای پانسمان گاز چیست؟

مزیت پانسمان گازی در واقع دسترسی آسان به آن است و از هر داروخانه ای می توان آن را به راحتی تهیه کرد. هم چنین پانسمان گاز قیمت ارزانی دارد. استفاده از پانسمان گاز در مواقعی که نیاز اورژانسی به پوشاندن زخم است آسان تر است و تهیه ی آن نیز به مراتب راحت تر از انواع پیشرفته پانسمان است.

از چه پانسمان هایی به جای پانسمان گازی استفاده کنیم؟

پانسمان های مدرن عموماً چسبنده نیستند و از طریق حفظ رطوبت در محیط ترمیم زخم و از بین بردن باکتری های عفونت زا، بهبودی مناسب را تضمین می کنند و راحتی بیمار را به حداکثر می رسانند.

پانسمان های نوین آغشته شده از مواد مختلف اند مانند گروه خاصی از جلبک های دریایی، عسل، نانو نقره، هیدروژل، ید، بیسموت و روی که می‌توانند آسیب را کاهش داده و از خشک شدن پانسمان جلوگیری کنند.

همچنین می تواند از دست دادن رطوبت را در زخم کاهش دهد، در نتیجه از خشک شدن موضعی و اثرات نامطلوب آن جلوگیری می کند.

تحقیقات نشان داده است که استفاده از انواع پانسمان های پیشرفته می تواند مقرون به صرفه تر از استفاده از پانسمان گاز باشد، زیرا زمان زیادی در پروسه درمان زخم و مراجعه به پزشک کاهش می یابد. بنابراین، استفاده از پانسمان های نوین مناسب تر است، حتی اگر پانسمان گاز بسیار ارزان‌تر باشد.

مزایای پانسمان نوین :

رطوبت مورد نیاز را در محیط ترمیم زخم حفظ می کند
عوض کردن آن آسان و بی خطر است
باکتری های مضر را از بین برده و تعادل باکتری ها را مدیریت می کند
از نکروزه شدن سطح زخم جلوگیری می کند
از زخم در برابر ضربه ها حفاظت بیشتری می کند
فرآیند بهبود زخم را کاهش می دهد
نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک را کاهش می دهد
غیر سمی و سازگار با محیط زیست است
با جلوگیری از قرار گرفتن زخم در معرض هوا، درد زخم را کاهش می دهد
از نظر اقتصادی نیز صرفه ی بیشتری دارد

استفاده از پانسمان گازی برای چه مواقعی مناسب تر است؟

با وجود پیشرفت‌هایی که در پانسمان‌های مدرن صورت گرفته است، هنوز هم پانسمان گاز در مراقبت‌های زخم نقش دارد. در مورد زخم های سطحی و غیر مزمن که معمولا درمان خانگی دارند، پانسمان گازی با در دسترس بودن و ارزان تر بودن، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

به دلیل دسترسی آسان تر و قیمت ارزان، می توان برای موارد اضطراری و پوشاندن زخم در سطوح مختلف از پانسمان گاز به عنوان پانسمان اولیه استفاده کرد.

خلاصه ای از آن چه گفته شد

اگرچه پانسمان گاز برای چندین دهه درمان استاندارد برای بسیاری از زخم ها بوده است، اما این روش درمانی منسوخ شده است. پانسمان گازی تاثیرات منفی زیادی بر محیط درمانی دارد و منجر به افزایش درد و رنج بیمار می شود. حفظ یک محیط ترمیم مرطوب با پانسمان های مدرن و ارتقای یک محیط درمانی بهینه بسیار بهتر است و در صورت لزوم می توان آن را با روش های دبریدمان جایگزین ترکیب کرد.

با وجود ترجیح استفاده از پانسمان‌های جایگزین و روش‌های دبریدمان، گاز هنوز هم در مراقبت پیشرفته زخم نقش دارد. بهتر است از پانسمان گاز به جای تماس مستقیم با زخم، به عنوان پانسمان ثانویه اعمال شود. هم چنین پانسمان گازی برای زخم های سطحی نیز مفید است.