مجله پزشکی پارسامگ
هرآنچه باید دربارهی پانسمان کلاژن بدانید
فهرست مطالب
امروزه با پیشرفتهایی که در علم پزشکی اتفاق افتاده، پانسمانهای مدرن و جدیدتری ساخته شدهاند که میتوانند عملکرد بهتری در راستای ترمیم و درمان زخم داشته باشند. یکی از انواع پانسمانها که موردتوجه قرار گرفته است را میتوان پانسمان کلاژن درنظر گرفت. البته برای انتخاب و استفاده از هر نوع پانسمان، باید به نوع زخم، اندازه، شدت و محل آسیب دیده توجه کرد. حال در ادامه به بررسی کامل پانسمان کلاژن میپردازیم تا با آن و ویژگیهایی که دارد آشنا شوید.
پانسمان کلاژن چیست؟
همانطورکه میدانید، زخمها انواع گوناگونی دارند و برای هر نوع زخم باید از پانسمانهای مخصوصی استفاده کرد. حال زخمهایی که میتوان برای آنها از پانسمان کلاژن استفاده کرد عبارتند از زخمهای مزمن، زخمهای فشاری، زخمهای جراحی، زخمهای وسیع و سوختگیها.
از طرفی میدانیم که کلاژن فراوانترین پروتئین در بدن انسان است و نقش مهمی در ترمیم زخمها دارد، زیرا باعث جذب فیبروبلاستها و رسوب کلاژن در بستر زخم میشود. بنابراین میتوان گفت پانسمان کلاژن بهگونهای است که استفاده از آن محل زخم را تحریک میکند و باعث رشد بافت جدید و تجمع سلولها در منطقه زخم میشود.
استفاده از این پانسمان برای افراد دیابتی نسبت به سایر افراد بیشتر است، زیرا در زخمهای دیابتی که از جمله زخمهای مزمن هستند، متالوپروتئینازهای ماتریکس (MMP) بیش از اندازه تولید میشود و همین موضوع روند طبیعی بهبود زخم را با مشکل مواجه میکند. حال زمانی که شما از پانسمانهای کلاژن استفاده میکنید، جلوی تولید بیش از اندازه MMP ها را میگیرید که نتیجهی چنین چیزی بهبود سریعتر زخم خواهد بود.
هرآنچه باید دربارهی پانسمان کلاژن بدانید
از پانسمان کلاژن برای چه زخمهایی استفاده میشود؟
همانطورکه اشاره شد، پانسمان کلاژن برای زخمهای مزمن مناسب است و میتواند در التیام و بهبود زخمها نقش تاثیرگذاری داشته باشد. حال در ادامه به برخی از انواع زخم که میتوان آنها را از زخمهای مزمن درنظر گرفت اشاره خواهیم کرد تا با آنها آشنا شوید.
- زخمهای دیابتی
- زخمهای وریدی
- زخمهایی که تراوش بالا دارند
- زخمهای جراحی
- سوختگیهای درجه 1 و 2
- زخمهایی که میزان سایش سطح پوست در آنها شدید است
- زخمهایی که ممکن است به شریانهای اصلی آسیب برسانند
مسلما میدانید که تمام این زخمها حساسیت بالایی دارند، از همین رو توصیه میشود بهصورت سرخود از پانسمان کلاژن برای آنها استفاده نکنید؛ بلکه شما باید در ابتدا توسط یک پزشک معاینه شوید و درصورت صلاحدید پزشک این پانسمان را انجام دهید.
پانسمان کلاژن برای چه زخمهایی مناسب نیست؟
پانسمان کلاژن از جمله پانسمانهایی محسوب میشود که مزایای بسیار زیادی دارد، اما لازم است بدانید که این پانسمان با وجود اینکه بسیار مناسب نیز بهشمار میآید، برای برخی از زخمها مناسب نخواهد بود. زخمهایی که نباید برای آنها از پانسمان کلاژن استفاده کرد عبارتند از:
- سوختگیهای درجه 3
- زخمهایی که روی آنها از پوسته پوشیده شده
- زخمهای خشک
- افرادی که دچار آلرژی هستند
عملکرد پانسمان کلاژن به چه شکل است؟
پانسمانهای کلاژن ساختاری دارند که میتوان از آنها در ابتدا که زخم ایجاد شده استفاده کرد و پانسمان را روی بستر زخم و بافت زنده پوست قرار داد. این پانسمان برای اکثر زخمها مناسب است، بهطوریکه میتوان از آن هم برای زخمهای کم ترشح و هم زخمهای سنگین و پر ترشح استفاده کرد. این پانسمان شرایط و محیط مناسبی را برای بهبود و التیام زخم فراهم میکند و به همین دلیل زخم بدون آنکه مشکلی برایش پیش آید بهبود مییابد.
پانسمانهای کلاژن انواع متفاوتی دارند و هریک از آنها از لحاظ مواردی چون ژل، خمیر، پلیمرها و … باهم تفاوت دارند. کلاژن نیز در انواع مختلف پانسمان از لحاظ نوع و منبع متفاوت است؛ بهطوریکه برخی از پانسمانها کلاژن طبیعی و برخی دیگر کلاژن بازسازیشده دارند که معمولا به این نوع از کلاژن، ژلاتین میگویند.
نکتهای که باید به آن اشاره داشته باشیم، این است که فیبروبلاستها وظیفه تولید کلاژن را برعهده دارند. حال زمانی که شما دچار زخمهای مزمن میشوید و بر روی زخمهای خود از پانسمان کلاژن استفاده میکنید، سلولهای ایمنی و فیبروبلاستها تحریک میشوند و تولید کلاژن را انجام میدهند؛ در نتیجه ترمیم زخم بهخوبی انجام خواهد شد. باید اضافه کرد که کلاژن به تشکیل بافت جای زخم نیز کمک میکند و باعث میشود که پوست حالت طبیعی خود را بهدست آورد.
هرآنچه باید دربارهی پانسمان کلاژن بدانید
مزیتهای استفاده از پانسمان کلاژن
اولین مزیتی که برای این نوع پانسمان میتوان درنظر گرفت، ماهیت غیرسمی و سازگار آن با بدن است. همچنین از لحاظ آنتی ژنتیکی نیز عملکرد ضعیفی دارد که منظور از این ویژگی این است که روی ژنها اثر مخرب نمیگذارد. مورد دیگری که میتوان بهعنوان مزیت این پانسمان به آن اشاره کرد، استفاده آسان و راحت است، زیرا این پانسمان ساختار سادهای دارد.
چگونه از پانسمان کلاژن استفاده کنیم؟
اولین موردی که باید به آن اشاره کرد، این است که پانسمان کلاژن توسط شرکتهای مختلفی تولید میشود و هرکدام از شرکتها ممکن است تکنیکهای مخصوصی را برای استفاده از این محصول درنظر بگیرند، از همین رو توصیه میشود پیش از هرکاری حتما روی بستهبندی محصول را مطالعه کنید.
حال اگر بخواهیم در رابطه با نحوهی استفاده از این پانسمان توضیح دهیم، باید بگوییم که لازم است در ابتدا زخم بهطورکامل آماده پانسمان شود و ضرورتهای پزشکی صورت گیرند. در ادامه باید محل زخم را مرطوب نگه دارید و این نکته را درنظر بگیرید که به یک پانسمان ثانویه که غیرچسبنده است، مانند گاز پارافین نیاز دارید تا آن را روی پانسمان کلاژن ببندید. همچنین نیاز است که یک لایه جاذب مانند گاز را نیز روی زخم قرار دهید و با استفاده از یک بانداژ محل پانسمان را محکم کنید.
آیا پانسمان کلاژن نیاز به تعویض دارد؟
این پانسمان نیز مانند انواع دیگر پانسمان باید هرچندوقت یکبار تعویض شود، اما بازه زمانی تعویض آن بسته به نوع زخم و شرکت تولیدکننده پانسمان متفاوت است؛ بهطوریکه امکان دارد نیاز باشد هر روز پانسمان را تعویض کنید؛ اما معمولا بهطور میانگین توصیه میشود در هفته دو الی سه بار پانسمان تعویض شود. فراموش نکنید که هنگام تعویض پانسمان از شستشو زخم غافل نشوید.
جمعبندی
همانطورکه گفته شد، پانسمان کلاژن از بهترین پانسمانهایی است که میتوان برای انواع زخم، بهویژه زخمهای مزمن از آن استفاده کرد. البته برای استفاده از این پانسمان نکاتی را نیز باید درنظر داشته باشید که در این مقاله به تمامی آنها اشاره کردیم و اکنون شما میتوانید بهترین تصمیم را در رابطه با استفاده از این محصول بگیرید.
