‌پیشگیری از قطع عضو در بیماران دیابتی

ای کاش قبل از اینکه پاهایم را قطع کنند، این را می دانستم!

اگر نمی خواهید که این جمله شما باشد، پس با ما همراه شوید. قطع عضو عارضه مهم دیابت است. اگر به دیابت مبتلا هستید، پزشک احتمالاً توصیه کرده است که هر روز پاهایتان را چک کنید، اما شاید دلیل آن را نمی دانید.

مطالعه ای درباره تأثیر آموزش در بروز قطع عضو در بیماران دیابتی به شرح زیر انجام شده است که نتایج آن تأمل برانگیز است.

در این تحقیق 203 بیمار به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول، تحت دوره های آموزشی پیشگیری از قطع عضو قرار گرفتند و گروه دوم، بدون آموزش. نتیجه حاصل آن بود که در میان این بیماران میزان قطع عضو و زخم در گروه دوم سه برابر بیشتر از گروه اول بود.

این مطالعه نشان داد که داشتن اطلاعات کافی در این زمینه می تواند میزان زخم یا قطع عضو را در بیماران دیابتی به طور قابل توجهی کاهش دهد؛ پس برای یادگیری اینکه چگونه می توان از قطع عضو جلوگیری کرد ادامه مطلب را بخوانید.

با این راهکارها بیماران دیابتی ترس از قطع عضو را برای همیشه کنار می گذارند

همواره پیشگیری بهتر از درمان بوده است. اگر شما هم از جمله بیماران نگران قطع عضو خود یا عزیزانتان هستید به موارد زیر قبل از آن که دیر شود، توجه کنید.

بهترین راه برای جلوگیری از قطع عضو و سایر عوارض شدید دیابت، کنترل قند خون است. روش های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد، از جمله:

داشتن یک رژیم غذایی سالم از گوشت بدون چربی، میوه ها و سبزیجات، فیبر و غلات کامل؛
اجتناب از نوشیدنی های دارای شکر؛
کاهش استرس؛
روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش؛
حفظ وزن و فشار خون در حالت متعادل؛
بررسی منظم سطح قند خون؛
مصرف انسولین و سایر داروهای دیابت طبق دستور پزشک؛
و غیره.

مراقبت خوب از پاهایتان ممکن است به شما کمک کند از ایجاد زخم یا بروز مشکلی چون قطع عضو در بیماران دیابتی جلوگیری کنید. برخی از نکات مراقبت از پاهایتان عبارتند از:

روزانه کل پا را چک کنید. به دنبال قرمزی، زخم، کبودی، تاول و تغییر رنگ باشید.
با استفاده از یک آینه بزرگنما می توانید از نزدیک به پاها نگاه کنید.
اگر قادر به بررسی پاهای خود نیستید، از شخص دیگری بخواهید که آن ها را برای شما بررسی کند.
با استفاده از یک پر یا جسم سبک دیگر، مرتباً پاها را از نظر داشتن قابلیت احساس بررسی کنید.
به طور منظم ارزیابی کنید که آیا پاهای شما می توانند درجه حرارت و سرما را احساس کنند.
جوراب های نازک، تمیز و خشک بپوشید که بندهای کشی نداشته باشند.
انگشتان پا را در طول روز تکان داده و مچ پا را مرتباً حرکت دهید تا خون در پاها جریان یابد.
هرگونه مشکلات پا و علائم نوروپاتی مانند بی حسی، سوزش و گزگز را فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

برای سالم نگه داشتن پاها

از آن جا که پاها اعضایی هستند که بیش تر در معرض آسیب دیدگی قرار دارند، توجه ویژه به حفظ و نگهداری آن ها بسیار حائز اهمیت است. در این جا به راه های دیگر حفظ سلامت پاها اشاره می کنیم که رعایت این موارد خارج از لطف نیست و احتمال قطع عضو را به حداقل می رساند. مراقبت های روزانه پاها به قرار زیر است:

آنها را هر روز بشویید و کاملا خشک کنید. برای جلوگیری از ترک خوردگی پوست، لایه ای نازک از وازلین روی آن ها بمالید.
پینه، میخچه یا زگیل را خودتان برندارید. از متخصص غدد یا پزشک خود کمک بگیرید.
ناخن های پا را مستقیماً برش بزنید و سعی کنید آنها را خیلی کوتاه نکنید.
داخل و خارج از خانه با پای برهنه راه نروید.
اگر در یافتن کفش های راحت و متناسب، با مشکل روبرو هستید، در مورد کفش های دیابتی نسخه ای با پزشک خود صحبت کنید.
کفش های رو بسته بپوشید.
از پوشیدن کفش های نوک تیز پرهیز کنید.
پاهای خود را خیس نکنید.
رطوبت بین انگشتان ممکن است منجر به عفونت شود، بنابراین سعی کنید نشاسته ذرت را بین انگشتان پا قرار دهید تا پوست خشک شود.

قطع عضو نباید بخشی از بیماری دیابت شما باشد. اگر تمام تلاش خود را برای کنترل قند خون و مراقبت از پا انجام دهید، با این کار خطر ابتلا به عوارض اساسی و قطع عضو در بیماران دیابتی را کاهش خواهید داد.

علائم هشدار دهنده پای دیابتی

در صورت داشتن موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

رشد ناخن های انگشت پا به سمت داخل؛
تاول؛
زگیل کف پا (برجستگی های گوشتی با لکه های تیره)؛
زخم باز یا خونریزی؛
تورم؛
سرخی؛
احساس گرما در یک نطقه؛
درد (در صورت آسیب عصبی ممکن است چیزی احساس نکنید)؛
تغییر رنگ پوست؛
بوی بد؛
زخمی که بیش از یک تا دو هفته طول بکشد؛
زخم بزرگتر از 3/4 اینچ (2 سانتی متر)؛
زخمی که به سرعت بهبود نمی یابد؛
زخمی که آنقدر عمیق است که می توانید استخوان زیر آن را ببینید؛
و غیره.

پزشک برای تشخیص، پای بیمار را معاینه می کند و دوره مناسب درمانی را نیز برای پیشگیری از قطع عضو در بیماران دیابتی تجویز خواهد کرد.

اگر قطع عضو تنها گزینه باشد چه می کنید؟

شما تنها نیستید؛ هستند افراد بسیاری که با این مشکل رو به رو می شوند. روش های درمانی زخم پا بسته به شدت زخم متفاوت است. به طور کلی، از روش هایی برای از بین بردن بافت مرده یا آسیب دیده، تمیز نگه داشتن زخم و بهبودی استفاده می شود. حداقل هر یک تا چهار هفته یکبار باید زخم ها کنترل شوند.

هنگامی که این بیماری منجر به از دست دادن شدید بافت یا عفونت های تهدید کننده برای زندگی شخص شود، قطع عضو ممکن است تنها گزینه باشد.

جراح بافت آسیب دیده را برمی دارد و تا آنجا که ممکن است بافت سالم را حفظ می کند. پس از جراحی، برای چند روز بیمار در بیمارستان تحت نظر قرار می گیرد. ممکن است چهار تا شش هفته طول بکشد که زخم کاملاً بهبود یابد.

حتی پس از قطع عضو، مهم است که برنامه درمانی دیابت خود را دنبال کنید. افرادی که یک بار قطع عضو شده اند، بیشتر در معرض خطری دیگر هستند. خوردن غذاهای سالم، ورزش منظم، کنترل سطح قند خون و اجتناب از تنباکو می تواند به شما در جلوگیری از عوارض دیابت اضافی کمک کند.

همین حالا اقدام کنید

دیابت یک بیماری موذی است و در بسیاری از موارد، علائم غیرمعمولی ایجاد نمی کند. اگر علائمی ندارید، احتمال دارد فکر کنید این بیماری تحت کنترل است و آن را جدی نگیرید. اما چنین نیست؛ اگر دیابت دارید و قند خون شما به خوبی کنترل نشده است، بلافاصله اقدام به کنترل آن کنید، حتی اگر علائمی ندارید. داروهای دیابت خود را مصرف کنید و با پزشک خود در مورد بهترین رژیم غذایی و برنامه ورزشی برای شرایط خود صحبت کنید.

اگر مرتباً پایتان را چک نمی کنید، همین حالا شروع کنید، هر روز فقط چند دقیقه طول می کشد. چک کردن پاها را بخشی از برنامه صبح و عصر خود قرار دهید.

سخن آخر

در هر مرحله از بیماری دیابت برای پیشگیری از قطع عضو فرصتی وجود دارد. اگر موارد ذکر شده جهت پیشگیری از قطع عضو در بیماران دیابتی رعایت شوند حتی اگر مداخله مناسب و به موقع صورت گیرد احتمال قطع عضو به حداقل کاهش می یابد و می توان از تشدید علائم و عوارض درمسیر این بیماری جلوگیری کرد.