زخم بستر مرحله 4 چگونه است؟

زخم بستر مرحله 4 یکی از زخم های فشاری بسیار دردناکی بوده که در آن پوست به میزان زیادی آسیب دیده است. در این نوع زخم، عضلات، استخوان ها و حتی تاندون ها امکان دارد از طریق سوراخ ایجاد شده درون پوست، قابل مشاهده باشند. به همین دلیل خطر عفونت و حتی مرگ به شدت بالا می رود.

زخم هایی که وارد مرحله 4 می شوند، بسیار خطرناک هستند و اغلب باید با اقدامات پیشگیرانه ای، جلوی این اتفاق گرفته شود. برای مثال اگر فردی دچار زخم بستر در مراحل ابتدایی شد، باید آن را درمان کرده که از وخامت زخم جلوگیری کند. متاسفانه گاهی این اتفاق در خانه سالمندان به دلیل عدم رسیدگی به موقع برای بیماران می افتد.

آشنایی با زخم بستر مرحله 4

زخم بستر یا زخم فشاری، به جراحت هایی گفته می شود که تحت فشار به وجود می آیند. مرحله بندی این زخم بر اساس نوع آسیبی که به پوست بدن و بافت های نرم بیمار می رسد، تقسیم بندی می شوند. این مراحل از حداقل آسیب یعنی مرحله 1 تا شدیدترین آسیب یعنی مرحله 4 متغیر هستند.

زخم بستر مرحله 1، یک زخم باز نیست؛ اما پوست کمی ملتهب می شود و دردناک است. در مرحله 2، پوست کمی خراشیده شده و زخم می شود. این نوع زخم عمقی ندارد. در مرحله 3 اوضاع بدتر خواهد شد؛ زیرا ممکن است بافت های چربی بدن قابل مشاهده باشند و زخم عمق بیشتری پیدا می کند. البته در این مرحله عضله یا استخوان های بیمار قابل مشاهده نیست.

بدترین نوع زخم های فشاری، زخم بستر مرحله 4 است. در این مرحله زخم بسیار عمیق می شود و عضله یا استخوان بیمار در معرض خطر قرار می گیرند. به همین دلیل عفونت بیمار را تهدید می کند. به طور کلی زخم های فشاری از مرحله 1 آغاز می شوند و اگر اقدامی برای درمان آن ها صورت نگیرد، به راحتی به مرحله 4 می رسند.

علت ایجاد زخم بستر مرحله 4

اغلب افرادی که به مدت طولانی در یک حالت باقی می مانند، به این نوع زخم ها مبتلا می شوند. زخم فشاری مرحله 4 زمانی رخ می دهد که بیمار درون رختخواب، توانایی حرکت، نشستن یا تغییر وضعیت خود را نداشته باشد. به همین دلیل هر یک از مراحل نامبرده به مرور اتفاق می افتد. از این رو همواره باید یک فرد آگاه، بیمار را هر چند ساعت یکبار تغییر وضعیت دهد.

در واقع زمانی که خون رسانی به پوست و بافت های بدن برای 2 الی 3 ساعت قطع شود، بافت پوست می میرد. از این رو پوست به مرور تغییر رنگ می دهد و به خود رنگی قرمز و دردناک می گیرد. اگر در مراحل ابتدایی زخم، درمانی برای آن انجام نشود، پوست به رنگ بنفش در می آید و ممکن است شکافته شود.

در برخی از اوقات به دلیل عدم رسیدگی به موقع به افراد مسنی که در خانه های سالمندان بستری هستند، زخم های فشاری وارد مرحله 4 می شوند. با مراقبت به موقع پرستاران این اتفاق قابل پیشگیری است.

علائم ایجاد زخم بستر مرحله 4

زمانی که بیماری به زخم فشاری مرحله 4 مبتلا می شود، احتمالا دارای یک زخم باز، عمیق، بزرگ و دردناک است. در این مرحله پوست به شدت آسیب می بیند و تمامی علائم از اطراف ناحیه آسیب دیده مشاهده می شوند. به طور کلی بیمار زخم بستر مرحله 4، علائم زیر را دارد:

پوست بدن بیمار بی رنگ، قرمز یا سیاه شده است؛
بافت ها، رباط ها، استخوان، عضلات و تاندون های بیمار در معرض دید قرار دارند؛
علائم عفونت های پوستی در اطراف زخم مانند تاول، چرک، بوی بد، لبه های قرمز و گرمای بیش از حد دیده می شود.

زمانی که هر یک از این مراحل را مشاهده کردید، در اسرع وقت با یک پزشک متخصص تماس بگیرید.

اقدامات لازم برای پیشگیری از زخم بستر مرحله 4

بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به زخم فشاری مرحله 4، انجام کارهای پیشگیرانه است. اگر در خانه خود فردی را دارید که مدت زیادی را در بستر می ماند، به او کمک کرده که با انجام مراحل زیر، از زخم های فشاری خطرناک پیشگیری کند. به این منظور مراحل زیر را انجام دهید:

لباس هایی را تن بیمار کنید که نرم و لطیف بوده و هیچگونه دکمه یا وسیله اضافی به آن متصل نشده باشد؛
از کوسن هایی که به عنوان نشیمن استفاده می شوند و شبیه به پیراشکی های توخالی هستند، خودداری کنید؛ زیرا این ابزارها فشار را به منطق اطراف بیشتر می کنند,
ملحفه و لباس بیمار را به طور منظم با لباس های تمیز تعویض کنید؛
روزانه پوست و بدن بیمار مخصوصا شانه ها، استخوان های دنبالچه و باسن را بررسی کنید؛
صندلی چرخدارهای مخصوصی را برای بیمار تهیه کرده که امکان تغییر وضعیت بیمار را فراهم می کنند؛
در طول روز سر تخت را بالا بیاورید که بیمار کمی جا به جا شود و از دیگران درخواست کمک کنید؛
پوست بیمار را تمیز و خشک نگه دارید؛
از تشک ها و کوسن های مخصوص استفاده کنید؛
تقریبا هر یک ساعت یکبار بیمار را تغییر وضعیت دهید.

همچنین پیشنهاد می دهیم برای مراقبت از پوست و خشکی بیش از حد آن، از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید.

روش های درمان زخم بستر مرحله 4

زمانی که فردی به زخم فشاری مرحله 4 مبتلا شد، بهتر است هرچه سریع تر درمان شود که زخم عفونت نکند و بیمار را به خطر مرگ نیاندازد. به این منظور ابتدا فشار را از روی ناحیه آسیب دیده بردارید. پوست بدن را با کرم های مرطوب کننده نرم کرده و رطوبت لازم را برای پوست فراهم کنید. سپس بافت های آلوده و پوست های مرده را با پانسمان های استریل بپوشانید. همچنین با مشورت یک پزشک و دریافت دارو، از زخم در برابر عفونت های احتمالی مراقبت کنید.

لازم به ذکر است تغذیه مناسب و دریافت آب و مایعات کافی، به بهبودی زخم بیمار کمک شایانی می کند. در غیر این صورت اگر با اقدامات نامبرده زخم بهبودی نیافت، نیاز به جراحی دارد.

شرح اقدامات لازم برای درمان زخم بستر درجه 4

جابجایی و تغییر موقعیت بیمار :

باقی ماندن بیمار در یک شرایط خاص و عدم جابجایی وی، سبب می شود تا وزن طبیعی بدن بر نقاط فشاری تحمیل شود. بخصوص اگر بیمار دچار اضافه وزن یا کاهش وزن شدید و استخوانی بودن، یا کهولت سن، اخلال در گردش خون و دیگر موارد ضعیف کننده ی بدن باشد، فشار زخم بیشتر خواهد بود.

زخم بستر در هر مرحله ای که باشد، جابجایی بیمار به منظور کاستن فشار از نقاط بدن اولین و از مهم ترین اقدامات است. در صورتی که فشار از نقاط مورد نظر برداشته نشود، درمان نیز امکان پذیر و موثر نخواهد بود. زخم های فشاری در هر جای بدن که باشند، چه بیماران نشسته بر روی ویلچر و چه بیماران بستری و در حالت خوابیده لازم است تا از فشار رها شوند.

اگر بیمار قادر به راه رفتن و مقداری نرمش است، باید تمرینات روزانه مناسب با توان وی انجام شود. در صورتی که بیمار قادر به حرکت نباشد نیز پرستار یا مراقب وی باید جابجایی را مرتب انجام دهد تا دیگر نقاط بدن هم به این شرایط دچار نشوند.

دبریدمان زخم بستر :

در زخم های مرحله ی 1 و 2 نیازی به دبریدمان نیست، اما معمولا در مرحله ی سوم و چهارم زخم به درجه ای رسیده که نیاز است دبریدمان انجام شود. دبریدمان به معنای برداشتن بافت مرده ناحیه ی آسیب دیده است تا خطر عفونت کاهش یافته یا در صورت وجود درمان انجام شود.

بسته به شرایط زخم بیمار، دبریدمان می تواند توسط پانسمان هان های مخصوص و یا روش تهاجمی یعنی جراحی انجام شود.

استفاده از آنزیم های مصنوعی یا طبیعی و استفاده از پانسمان های دبریدینگ، روش های آسان تر و کم هزینه تر هستند که در صورت قابل اجرا بودن توصیه می شوند. اما اگر شرایط زخم ها وخیم بوده و بخش زیادی بافت آلوده یا مرده وجود دارد، پزشک ممکن است دبریدمان به روش جراحی را تجویز کند.

انجام دبریدمان برای بیمار نیاز به مراقبت های بعدی هم دارد چرا که بافت در مرحله ی حساس و آسیب پذیر تری قرار گرفته است.

دارو درمانی :

زخم های مرحله ی چهارم زخم بستر معمولا به حدی از وخامت رسیده اند که یا عفونت کرده و یا مستعد عفونت هستند. بنابراین استفاده از داروهای آنتی بیوتیک و کاهش دهنده ی عفونت هم در دستور کار هستند. هم چنین به دلیل وخامت زخم ها، ممکن است نیاز به مصرف آنتی بیوتیک برای کاهش درد هم باشد. آنتی بیوتیک ها و مسکن ها حتما باید تحت نظر پزشک و با دوز مناسب دریافت شوند، بنابراین از مصرف سر خود داروها برای درمان یا کاهش درد خودداری کنید.

وکیوم تراپی زخم بستر :

استفاده از فشار منفی به منظور از بین بردن بافت های مرده ی بیمار و تشویق به تشکیل بافت جدید و سالم نیز یکی از روش های درمانی زخم بستر است. البته این درمان در برخی افراد اثر بخشی موفق دارد در حالی که ممکن است برای برخی دیگر مناسب نباشد.

در این روش ، دستگاه وکیوم تراپی زخم با وارد آوردن فشار منفی، از فشار ناحیه ی زخم می کاهد. هم چنین سیستم با مکش (ساکشن) کردن مایعات و ترشحات اضافی بستر زخم، از آلودگی و دردناکی زخم می کاهد.

در هریک از روش های درمانی گفته شده، بسیار مهم است که زخم دارای پانسمان مناسب باشد تا هم از آسیب محافظت شود، هم فشار روی آن کم شود و هم از عفونت جلوگیری شده یا در صورت وجود درمان شود. در ادامه به انواع پانسمان های زخم بستر می پردازیم.

انواع پانسمان مناسب برای زخم بستر مرحله چهارم

استفاده از یک پانسمان تخصصی در درمان زخم بستر مرحله چهارم بسیار حیاتی است. پانسمان زخم بستر باید :

زخم را از آسیب و آلودگی های خارجی محافظت کند
قدرت تحمل وزن و مقاومت لازم را داشته باشد
استفاده از پانسمان و هم چنین تعویض آن برای بیمار راحت باشد
به جلوگیری از عفونت زخم کمک کرده و عوامل به وجود آورنده عفونت را از بین ببرد
به زخم نچسبد

پانسمان های نوین انواع بسیار متنوعی دارند که بسته به شرایط زخم و بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. پزشک یا متخصصان زخم نوع پانسمان مورد نیاز را تجویز می کنند.

برای دریافت مشاوره رایگان در مورد زخم بستر و انتخاب پانسمان زخم مناسب، می توانید از مشاوران پارساطب کمک بگیرید.

پانسمان آلژینات

یکی از پانسمان های مناسب برای زخم بستر، پانسمان آلژینات است که از نوع خاصی از جلبک های دریایی، به همراه دیگر ترکیبات مانند کلسیم و سدیم تهیه می شود. این پانسمان، در تماس با ترشحات زخم ها، آن ها را به یک ژل بدل می کند و به این روش زخم را زهکشی می کند.انواع پانسمان های آلژینات برای زخم ها با درجات زیاد ترشح مناسب هستند.

پانسمان هیدروکلوئیدی

پانسمان هیدروکلوئیدی برای زخم بستری که دارای ترشح است مناسب بوده و مواد و ترشحات را به یک ژل غیرچسبنده تبدیل می کند. این نوع پانسمان، ضمن کاستن از آلودگی ها، رطوبت مناسب برای محیط زخم را نیز فراهم می کند که به درمان و بازسازی سریعتر زخم هم کمک می کند.

پانسمان هیدروکلوئیدی، در برابر آب و نفوذ میکروارگانیسم ها مقاوم است و زخم را از ورود آن ها حفظ می کند.

پانسمان کلاژن

این نوع پانسمان نوین، ترشحات را جذب کرده و ضمن ایجاد محیط رطوبتی مناسب در بستر زخم، به رشد مجدد بافت ها هم کمک می کند. بنابراین، مناسب برای زخم های بسیار عمیق است که بازسازی و پر شدن آن ها به کمک بیشتری نیاز دارد.

پانسمان های فوم

این نوع پانسمان با ضخامت فومی بالا، رطوبت و ترشحات زخم را به خود جذب می کند. پانسمان های فومی برای زخم های عمیق که دارای عمق زیادی هستند و نیاز به پر شدن دارند نیز مناسب اند.

انواع دیگری از پانسمان نوین نیز وجود دارد که بسته به نظر متخصص زخم و شرایط بیمار از آن ها استفاده می شود.

عوارض زخم بستر مرحله 4

یکی از خطرناک ترین عوارض این زخم، عفونت باکتریایی است. زخم فشاری مرحله 4 یک عفونت بسیار خطرناک محسوب می شود؛ زیرا برخی از باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک های دریافتی مقاوم می شوند. از این رو عفونت به سراسر بدن گسترش می باید و بهبودی آن بسیار سخت است.

ایجاد سلولیت و ورم های دردناک در پوست نیز، از عوارض این زخم به شمار می رود. در واقع اگر سلولیت های به وجود آمده درمان نشوند، به جریان خون و غدد لنفاوی گسترش می یابند و زندگی بیمار را به خطر می اندازند. زخم فشاری مرحله 4 باعث بروز عفونت های سیستمیک مانند باکتریمی، آندوکاردیت و مننژیت نیز می شود. این عفونت های شدید به سختی درمان شده و خطر آفرین هستند. لازم به ذکر است اگر این عفونت ها پیشرفت کنند باعث آلودگی استخوان ها و دستگاه های سینوسی بیمار می شوند.

سخن آخر

اگر فردی به مدت زیادی در یک وضعیت بماند و در بستر بخوابد، دچار زخم فشاری می شود. این زخم ها از مرحله 1 تا 4 متغیر هستند که زخم بستر مرحله 4 بسیار دردناک، عمیق و خطرناک است. این زخم ها باعث عفونت بافت های بدن مانند استخوان ها و عضلات می شوند و زندگی بیمار را تهدید می کنند.

در این مقاله به معرفی زخم فشاری مرحله 4 پرداختیم و روش های پیشگیری و درمان آن رابیماری وارد بیان کردیم. این بیماری بسیار خطرناک است و پیشنهاد می دهیم در همان مراحل ابتدایی، به درمان آن بپردازید. ر صورت بروز علائم مرحله 4، حتما به پزشک مراجعه کنید.

Source: www.nursinghomeabuse.org