مجله پزشکی پارسامگ
کدام نوع پانسمان مناسب است
فهرست مطالب
هنگامی که بدن با جراحت سطحی، عمقی و یا قطع عضو مواجه می شود. اولین چیزی که به ذهنمان می رسد پانسمان است. این مقاله می تواند در شناخت انواع پانسمان به شما کمک کند.
پانسمان به معنی بستن زخم و مرهم گذاری است.
پانسمان انواع مختلفی دارد و بسته به نوع زخم و شرایط آن را انتخاب و به کار می گیریم تا به بهبود زخم و همچنین جلوگیری از عفونت کمک کنیم.
انواع پانسمان
پانسمان ها به طور کلی به سه دسته نرم، سخت و نیمه سخت تقسیم بندی می شوند.
پانسمان در قطع عضو
هنگامی که یکی از اعضای بدن قطع شود برای مثال دست، ابتدا باید تا حد ممکن به کمک انواع روش ها اعم از سوزاندن، بخیه، چسباندن و غیره کمک بگیریم که تا جای ممکن محل قطع عضو را بپوشانیم و بعد از آن می توانیم روی آن را با پانسمان ببندیم که معمولاً در مرحله اولیه پانسمان قطع عضو از پانسمان نرم استفاده می کنند که شامل گاز، پنبه و غیره می شود که البته ممکن است نوع پانسمان در طول دوره درمان تغییر یابد و لزوما به طور مداوم برای یک زخم یا جراحت از یک نوع پانسمان استفاده نمی کنند و بستگی به شرایط بیمار و زخم نیز دارد و ممکن است هم زمان با پانسمان با توجه به دستور پزشک یک سری تمرین و یا استفاده از گن های مخصوص نیز تجویز شود.
پانسمان سخت
در برخی موارد مانند شکستگی یا ترک و یا معمولاً برای مواردی که جوش خوردن استخوان و یا غضروف نیاز است می توان از پانسمان های سخت مثل گچ استفاده کرد که این پانسمان می تواند از تجمع مایعات زیر پوستی تا حدی جلوگیری کند.
همچنین این نوع از پانسمان کمک می کند تا بیمار با سریع ترین سرعت ممکن سرپا شود و از اندام خود تا حدی استفاده کند یا حداقل بتواند وزن لازم را تحمل کند.
مانند هر روشی پانسمان سخت نیز مزایا و معایب خود را دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.
مزایا
به علت فضای کم و سخت این پانسمان در محل زخم شاهد بافت یا گوشت اضافه نخواهیم بود. به علت مقدار فشاری که می توان به این پانسمان ها آورد. مثلاً در گچ گرفتن پای شکسته بیمار می تواند مقداری از وزن خود را با کمک گچ تحمل کند و این یک مزیت روان شناختی است زیرا حالت راه رفتن زودرس در بیمار تداعی می شود و این می تواند بسیار سودمند باشد.
معایب
از معایب این روش می توان به محافظت محدود آن در برابر عفونت و باکتری ها و همچنین نا کارآمد بودن آن در برابر کنترل دمای زخم و رطوبت آن که می‌تواند بستر مناسبی برای رشد باکتری باشد.
پانسمان نیمه سخت
در تلاش برای داشتن مزایای پانسمان های نرم و سخت و از بین بردن معایب آنها پانسمان های نیمه سخت ظهور پیدا کردند که شامل خمیر پانسمان و آتل می‌شوند.
خمیر پانسمان
این خمیر ۵۰ سال است که در دسترس است اما با پیشرفت علم پزشکی این خمیر نیز بهبود پیدا کرده این خمیر با ترکیب مواد مختلفی مانند اکسید روی، ژلاتین، آب، گلیسیرین و غیره است که به صورت آغشته به باند در دسترس است. این باندها مانند یک آستر نرم اما غیر قابل انعطاف هستند این دسته از پانسمان ها بسیار کاربردی بوده و مزایای زیادی نسبت به پانسمان سخت دارند.
استفاده از پانسمان مناسب با توجه به زخم
برخی زخم ها نیازی به پانسمان بسته ندارند و برای آنها می‌توان از پانسمان باز استفاده نمود در این نوع پانسمان روی زخم را به طور کامل پس از شستشو و داروهای لازم نمی پوشانند.
پانسمان های چسبی کوچک
این نوع از پانسمان از پراستفاده ترین انواع پانسمان است در برخی مواقع ممکن است زخم ایجاد شده بسیار ریز و کوچک باشد به طوری که طول بریدگی حتی از یکی الی دو سانت هم عبور نکند در این مواقع می توانیم از چسب به زخم هایی که همگی با آن آشنایی داریم استفاده کنیم.
پانسمان های استریل
زخم یا جراحت در برخی مواقع نباید با محیط بیرون تماس داشته باشد به همین علت تا جای ممکن زخم را بسته و از رسیدن هرگونه هوای بیرون به آن جلوگیری می‌کنیم.
انواع پانسمان ها
در ادامه به معرفی پر کاربرد ترین پانسمان ها متناسب با انواع زخم ها می پردازیم.
پانسمان پارچه ای
پانسمان پارچه ای یا همان نخی که این نوع از پانسمان ها پر استفاده ترین نوع پانسمان هستند و در انواع زخم می توان از آنها استفاده کرد.
چه زخم باز باشد چه خراشیدگی جزئی این پانسمان ها می توانند مستقیم روی زخم قرار بگیرند و به عنوان پانسمان کمکی روی دیگر پانسمان ها استفاده شوند. به همین خاطر و به علت گستردگی کاربردی این نوع از پانسمان ها آنها در شکل اندازه و انعطاف پذیری زیادی ساخته شده اند.
پانسمان فوم
این نوع از پانسمان به خاطر توانایی جذبی که دارند استفاده کاربرد های زیادی دارند و برای زخم هایی که ممکن است ترشحات مایعی چرک، عفونت و غیره داشته باشند بسیار موثر است.
همچنان این پانسمان ها در محل هایی که زخم بوی نامطبوعی دارد کاربرد دارند. این پانسمان ها نیز مانند پانسمان های پارچه ای از انعطاف بالایی برخوردار هستند و می‌توانند در بسیاری از نقاط بدن استفاده شوند.
پانسمان شفاف
پانسمان شفاف یکی دیگر از انواع پانسمان است زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که زخم شما دچار پیچیدگی هایی باشد و پزشک معالج تان بخواهد روند بهبود را دنبال کند و اگر در مراحل ترمیم نیاز به اقدامی باشد از آن آگاهی یابد.
پانسمان هیدروکلوئید
این پانسمان ها برای زمانی استفاده می شوند که زخم اغلب تخلیه شده و دچار سوختگی شده باشد زیرا جذب آب و ژلاتینی بودن این نوع پانسمان بالاست.
پانسمان هیدروژل این نوع پانسمان در کاربرد تا حدی شبیه به هیدروکلوئید است زیرا زخم را مرطوب نگه می دارد همچنین این نوع از پانسمان در زمان سوختگی نیز کاربردی است و حتی به برخی از این پانسمان ها ژل خنک کننده نیز اضافه می‌کنند.
پانسمان آلژینات
این نوع از پانسمان ها خاصیت جذب فوق‌العاده بالایی دارند و برای زخم هایی مناسب هستند که ترشحات بسیار زیادی دارند اما هنگام استفاده از این پانسمان باید دقت داشته باشید که آن را روی زخم خشک نباید استفاده کرد زیرا می‌تواند نتیجه عکس دهد و روند بهبود را کند، کند.
پانسمان کلاژن
این پانسمان ها جزو پیشرفته ترین پانسمان ها هستند و در موارد شدید و گستردگی زیاد کاربرد دارد این پانسمان ها به گونه ای عمل می کند که شبیه ساز پوست هستند و به رشد مجدد سلول های از بین رفته کمک می‌کنند می‌توان گفت پانسمان کلاژن به طور موقت جایگزین پوست می شود تا سلول ها فرصت بازسازی پیدا کنند.
کلام آخر
تا اینجا با انواع پانسمان ها آشنا شدیم و فهمیدیم هر روزه با پیشرفت علم پزشکی این پانسمان ها نیز پیشرفت می کنند مخصوصا پانسمان هایی مثل کلاژن و نیمه سخت مانند خمیرهای پانسمان و آتل ها که هر روز شاهد تولید انواع جدیدتر و کاربردی تر از آن ها هستیم اما نکته ای که قابل توجه است این است که باید دقت کنیم پانسمانی را که انتخاب می کنیم مناسب زخم یا جراحت ایجاد شده باشد در برخی موارد مانند پانسمان آلژینات اگر روی زخم های خشک مورد استفاده قرار بگیرد مانع از بهبود درست زخم می شود پس همواره هنگام جراحت برای انتخاب نوع پانسمان خود از پزشک کمک بگیرید و اجازه دهید که افراد متخصص جراحت شما را پانسمان کنند.
Source: www.oandplibrary.org
