مجله پزشکی پارسامگ
مراقبت از استومی
فهرست مطالب
مراقبت از استومی و پوست اطراف استوما
پوست اطراف استوما باید شکل و شرایطی شبیه به پوست سایر قسمت های بدن شما داشته باشد، اما ایجاد استومی می تواند سبب حساس یا دردناک شدن پوست در این ناحیه و حتی ایجاد زخم شود، بنابراین نیاز است تا با رعایت چند نکته از بروز مشکلات پوستی و زخم در ناحیه ی استوما جلوگیری کنید. در این مقاله نکات مهم برای مراقبت از استومی را به زبان ساده و خلاصه بیان می کنیم.
از کیسه استومی به اندازه ی مناسب استفاده کنید
یکی از مهم ترین نکات در مراقبت از استومی ، این است که سایز کیسه ی استومی مورد استفاده، باید مناسب با محل برش و سوراخ استومی باشد. اگر دهانه ی کیسه خیلی کوچک باشد، می تواند سبب بریده شدن یا آسیب به استوما و ایجاد تورم، زخم یا حتی عفونت آن شود. بزرگ بودن بیش از حد دهانه کیسه هم ممکن است سبب شود موارد خروجی به بیرون ترشح کرده و پوست اطراف استوما را تحریک کرده و به آن آسیب وارد کنند.
در هر دو صورت، چه دهانه کیسه استومی بزرگ باشد و چه کوچک، باید سریعا آن را با کیسه استومی با اندازه ی مناسب تعویض کنید.
محصولات استومی باید مناسب با اندازه ی استوما، نوع و شرایط آن باشند.
تعویض مرتب کیسه استومی
پر شدن کیسه استومی می تواند سبب نشتی از آن و خروج مواد شده و به تحریک و آسیب پوستی بیانجامد. مهم است که یک برنامه ی منظم برای تعویض کیسه استومی خود داشته باشید و پیش از نشت یا علائم دیگر مانند خارش یا سوزش، کیسه را تعویض کنید. در صورتی که به هر دلیل کیسه ی استومی دارای نشت است، سریعا آن را عوض کنید.
خارج کردن کیسه استومی
هنگام برداشتن کیسه استومی، مراقب پوست اطراف استوما باشید. برای درآوردن کیسه، چسب پایه را با ملایمت از پوست جدا کنید. بدین منظور اطراف پوست را کمی فشار داده و به آرامی چسب را جدا کنید تا آسیبی به پوست وارد نشود. از جدا کردن ناگهانی چسب کیسه خودداری کنید. در صورتی که کیسه را به درستی متصل نکرده اید، بیش از یک بار سعی در چسباندن مجدد کیسه نکنید و آن را با کیسه ی جدید جایگزین کنید.
تعویض کیسه استومی باید به آرامی و با اصول درست انجام شود.
توجه به حساسیت های پوستی و آلرژیک
استفاده از کیسه های استومی ممکن است تا هفته ها، ماه ها یا حتی سالها موجب حساسیت نشود، اما به یکباره، در فرد علائم حساسیت پدیدار شود. چسب ها و مواد تشکیل دهنده ی کیسه ی استومی معمولا سبب این حساسیت ها می شوند. نسبت به حساسیت های آلرژیک بی تفاوت نباشید و در صورت بروز نشانه های حساسیت پوستی، در صدد رفع آن برآیید. در صورت بروز حساسیت مداوم بهتر است از کیسه استومی با برند متفاوتی استفاده کنید. ممکن است مجبور شوید محصولات مختلف را امتحان کنید تا کیسه با برند مناسب با پوست خود را پیدا کنید.
تمیز و خشک نگه داشتن سطح پوست
سطح پوست اطراف استوما ، همواره باید تمیز و خشک باشد. در صورت دیدن نشت از کیسه استومی، باید آن را جدا کرده و پس از تمیز کردن و خشک کردن سطح پوست در اطراف استوما، از کیسه ی جدید استفاده کنید.
علائم هشدار دهنده را جدی بگیرید
در صورت دیدن خونریزی از استوما، نشت مکرر مدفوع از چسب پایه، تغییر رنگ در استوما، یا بروز حساسیت، زخم وعفونت ها در استوما، آن را جدی گرفته و با پزشک متخصص مشورت کنید.
به طور کلی علائم هشدار دهنده در مورد استومی عبارتند از :
- خونریزی شدید از استوما
- تغییر رنگ یا حالت استوما
- فروفتگی یا بیرون زدگی استوما
- قرمزی و التهاب و وجود تاول یا حساسیت های پوستی شدید در اطراف استوما
- علائم عفونت های باکتریایی یا قارچی در اطراف استوما
- اسهال یا یبوست مداوم
مراقبت از استومی :
تمیز کردن ناحیه ی استومی
پاکیزه و خشک نگه داشتن ناحیه ی استوما، فاکتوری مهم در مراقبت از استومی و جلوگیری از بروز مشکلات مربوط به آن است. برای تمیز کردن ناحیه ی استومی به این نکات توجه کنید :
- برای تمیز کردن پوست اطراف بهتر است از آب مقطر یا آب جوشیده که به دمای ولرم رسیده است استفاده کنید .نیازی به استفاده از گاز یا دستکش استریل نیست.
- در صورتی که آثار چسب بر پوست باقی مانده، آن را با استفاده از آب ولرم به آرامی بردارید
- پس از حمام، شنا، یا شستن پوست اطراف استوما، حتما آن را با پارچه یا حوله ی تمیز خشک کنید
- برای تمیز و ضد عفونی کردن ناحیه ی استومی، از بتادین، الکل و استون استفاده نکنید
- برای تمیز کردن ناحیه ی استومی، از دستمال مرطوب استفاده نکنید، چرا که این دستمال ها معمولا حاوی لانولین و سایر روغن هایی هستند که ممکن است چسب پایه را از بین ببرند.
- موهای اطراف استوما را با استفاده از قیچی یا ماشین های ریش تراش از بین ببرید. اما از موچین یا سایر روش هایی که سبب کندن مو از ریشه می شوند استفاده نکنید.
حمام کردن با استومی
آب سبب آسیب به استومی نمی شود. قرار گرفتن در معرض هوا یا تماس با آب و صابون برای استومی بی ضرر است. در صورت عدم راحتی از کیسه ی استومی در زمان حمام کردن می توانید آن را خارج کنید. البته استفاده از کیسه ی استومی هنگام حمام ضروری نیست، اما توصیه می شود آن را خارج نکنید تا در صورت خروج مدفوع، دچار مشکل نشوید.
بهتر است ناحیه ی اطراف پوست استوما را با آب خالی شستشو دهید، اما می توانید از صابون های ملایم هم استفاده کنید.
موهای زائد در اطراف استوما را چگونه از بین ببریم؟
یکی دیگر از کارهایی که باید برای مراقبت از استومی انجام دهید، تمیز نگه داشتن پوست اطراف استوما از موهای زائد بدن است. برای اصلاح موهای این قسمت ها ، باید حتما از قیچی یا ماشین های ریش تراش استفاده کنید.
به هیچ وجه از موچین یا سایر روش هایی که مو ها را از ریشه جدا می کنند، استفاده نکنید؛ چرا که می تواند موجب ایجاد کیست های مویی و جوش های زیر پوستی، یا رویش مو در جهت نامناسب و ایجاد مشکل شود.
هنگام شِیو کردن (تراشیدن) موها نیز از صابون، لوسیون و کرم و افترشِیو استفاده نکنید، چرا که ممکن است دارای روغن ها و موادی باشند که باعث شوند چسب کیسه ی استومی در این قسمت ها نگیرد.
آیا لکه های خون بر روی استوما خطرناک است؟
لکه های خونی اطراف استوما، همیشه نشانی از هشدار و خطر نیستند. هنگام تعویض کیسه ی استومی، ممکن است مقدار خفیفی خونریزی دیده شود. دلیل آن ظریف بودن رگ های خونی در بافت های استوما است که ممکن است گاهی دچار آسیب شوند اما خونریزی خیلی زود متوقف شود.
اما در صورتی که خونریزی از ناحیه ی استوما شدید است و متوقف نمی شود، با پرستار یا پزشک خود تماس بگیرید.
خلاصه ای از آن چه گفته شد:
مراقبت از استومی نقش مهمی در سلامتی و راحتی هر چه بیشتر شما داشته و امکان زندگی با استومی را راحت تر می کند. مراقبت های استومی بسیار ساده اما مهم هستند. از جمله اقدامات مهم و ساده در این باره عبارتند از :
توجه به تمیز و خشک بودن پوست اطراف استومی، استفاده از کیسه ی استومی با سایز مناسب، تعویض صحیح و به موقع کیسه ی استومی و توجه به بروز حساسیت های پوستی و زخم ها در ناحیه ی استوما.
با رعایت این نکات ساده می توان از ایجاد زخم، حساسیت های پوستی و عوارض دردناک آن، ایجاد عفونت های باکتریایی و قارچی و آسیب به استوما جلوگیری کرد.
در صورتی که علائمی چون خونریزی شدید از ناحیه ی استوما، علائم زخم و عفونت ، خارش و حساسیت شدید پوستی، یبوست و اسهال مداوم و یا بیرون زدگی یا تو رفتگی استوما را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید.
