مجله پزشکی پارسامگ
هفت نوع پانسمان زخم و کاربرد آن ها
فهرست مطالب
زمانی که صحبت از فرایند بهبود زخم می شود ، اطمینان از بهبودی سریع و موثر زخم یک امر حیاتی بوده ، در نتیجه انتخاب پانسمان مناسب بسیار مهم است . نوع پانسمانی که برای یک زخم انتخاب می شود به فاکتور های مختلفی بستگی دارد ، به عنوان مثال نوع زخم ، اندازه ی زخم ، محل زخم و شدت آن .
در بازار طیف وسیعی از پانسمان ها ، از پانسمان های هیدروژل و هیدروکلوئید گرفته تا آلژینات ها موجود بوده و هر یک از این پانسمان ها زمانی که به درستی استفاده شوند ، می توانند فرایند ترمیم را به بهترین نحو انجام دهند .
برای اینکه در پروسه ی انتخاب پانسمان زخم مناسب ، اندکی کارتان راحت تر شود ، در این مقاله سعی کردیم تا یک راهنمای مناسب را جمع آوری کنیم ؛ پس برای این که با جزئیات 7 نوع از پر کاربر ترین پانسمان های زخم آشنا شوید ، همراه ما باشید .
1 – پانسمان زخم هیدروکلوئید
از پانسمان های هیدروکلوئیدی می توان برای زخم های سوختگی ، زخم هایی که ترشح دارند ، زخم های نکروز ، زخم بستر و زخم های وریدی استفاده کرد . این پانسمان ها غیر تنفسی بوده و خود بر روی زخم می چسبند ، پس دیگر نیازی به چسب زدن نیست . مواد انعطاف پذیری که از آن ها برای ساخت پانسمان های هیدروکلوئیدی استفاده می شود ، باعث استفاده و پوشیدن راحت آن ها شده و حتی حساس ترین نوع پوست ها نیز می توانند از این پانسمان استفاده کنند .
نحوه ی کار این پانسمان ها بدین صورت است که با ایجاد محیطی مرطوب ، به بهبود برخی زخم ها کمک می کنند . سطح این پانسمان ها با ماده ای حاوی پلی ساکارید ها و سایر پلیمر ها پوشانده شده است ، این مواد جاذب آب بوده و آن را به شکل ژل در آورند ؛ بدین ترتیب زخم تمیز مانده و به دور از عفونت ، به سرعت فرایند بهبودی را طی می کند .
پانسمان های هیدروکلوئیدی در برابر باکتری ها نفوذ ناپذیر بوده و همین امر موجب می شد تا آن ها در جلوگیری از عفونت ها بسیار موثر عمل کنند . از ویژگی های دیگر این پانسمان زخم می شود به ماندگاری بالا ، تجزیه ی بیولوژیکی و استفاده ی آسان اشاره کرد .
2 – پانسمان زخم هیدروژل
از پانسمان های زخم هیدروژل می توان برای طیف وسیعی از زخم ها استفاده کرد ؛ برخی از این زخم ها شامل :
- زخم هایی که ترشح کمی داشته و یا ترشحی ندارند .
- زخم ها دردناک
- زخم های نکروز
- زخم بستر
- زخم محل عضو اهدا شده
- زخم های سوختگی درجه ی 2
- زخم های عفونت کرده
پانسمان هیدروژل به منظور راحتی حداکثر بیمار ، کاهش درد ، مبارزه با عفونت ها و کمک به بهبود زخم یا سوختگی طراحی شده اند . وجود ژل خنک کننده در این نوع از پانسمان ، دلیل اصلی کاهش درد و تسریع روند بهبودی ، در زمان استفاده از آن است .
3 – پانسمان های زخم آلژینات
پانسمان آلژینات به منظور محافظت حداکثری از زخم هایی با ترشحات زیاد ، سوختگی ها ، زخم های وریدی ، پُر کردن حفره ی زخم و زخم بستر مزمن ساخته شده اند . این نوع از پانسمان ، آب و ترشحات اضافی را جذب کرده و آن را تبدیل به ژلی می کند که زخم را ترمیم کرده و سوختگی را سریع تر رفع می کند . دلیل ویژگی جذب بالای آب این پانسمان ها ، وجود الیاف سدیم و جلبک های دریایی است که در آن به کار رفته است . این نوع از پانسمان ها در طبیعت قابل تجزیه هستند .
پانسمان های زخم آلژینات باید هر دو روز یکبار یا گاهی اوقت زود تر تعویض شوند ، مدت تعویض به میزان ترشح زخم و طبیعت زخم بستگی دارد . تعویض بیش از حد این نوع پانسمان ها باعث خشک شدن بیش از حد زخم و یا نفوذ باکتری ها به زخم می شود ، در نتیجه این نوع پانسمان تنها باید برای زخم هایی با ترشحات بسیار زیاد مورد استفاده قرار بگیرد ؛ در غیر این صورت می توانند با خشک کردن سریع زخم مانع از بهبودی آن شوند .
4 – پانسمان زخم کلاژن
از پانسمان کلاژن می توان برای زخم های مزمن یا زخم هایی که بهبود پیدا نمی کنند ، زخم بستر ، محل عضو پیوند خورده ، زخم های جراحی ، سوختگی ها و بریدگی هایی با مقیاس بزرگ استفاده کرد . این نوع از پانسمان ها مانند یک داربست برای تشکیل سلول های جدید عمل کرده و زمانی که زخم روند بهبودی را آغاز می کند ، می تواند بسیار موثر واقع شود .
پانسمان کلاژن از چند طریق مختلف ، بهبودی زخم را سرعت می بخشد ؛ این روش ها شامل کمک به از بین رفتن بافت مرده ، کمک اولیه به ساخت رگ های خونی جدید و کنار هم قرار دادن لبه های زخم است .
5 – پانسمان زخم فوم
برای زخم هایی شدت زخم در آن ها متفاوت بوده و زخم هایی که بوی بدی دارند ، پانسمان فوم به طور خارق العاده ای عمل می کنند . پانسمان های فوم ، ترشحات التهابی سطح زخم را جذب کرده و یک محیط مناسب برای ترمیم سریع تر زخم به وجود می آورد .
این نوع از پانسمان اجازه ی ورود به بخار آب را داده و بدین ترتیب محیط زخم را مرطوب می کند ؛ این رطوبت علاوه بر این که باعث بهبودی سریع تر زخم می شود ، از ورود باکتری ها به محیط زخم نیز جلوگیری می کند . پانسمان های زخم فوم ، در شکل ها و سایز های مختلفی تولید می شوند ؛ همچنین نوع چسب دار و بدون چسب آن نیز موجود است .
6 – پانسمان زخم شفاف
پانسمان های شفاف زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که متخصصان بیمار و یا مراقبان او ، خواستار مشاهده ی روند بهبودی زخم باشند .مشاهده ی روند ترمیم زخم این امکان را می دهد که پزشک یا متخصص عوارض احتمالی را بسیار آسان تر تشخیص داده و در صورت بروز عفونت ، سریع تر اقدام به درمان آن کنند . به دلیل ویژکی های ذکر شده ، این پانسمان ها معمولا برای زخم های جراحی ، سوختگی ها و محل IV مورد استفاده قرار می گیرند .
پانسمان شفاف ، قابل تنفس بوده اما از ورود باکتری ها جلوگیری می کند ؛ در تمیز و خشک نگه داشتن زخم کمک کرده و پروسه ی ترمیم را سرعت می بخشد . پوشیدن این نوع از پانسمان به دلیل انعطاف پذیر بودن آن راحت است .
7 – پانسمان زخم پارچه ای
پانسمان های پارچه ای ، مورد استفاده ترین نوع پانسمان ها بوده و از آن ها برای مراقبت از زخم های باز و یا پوست شکاف خورده استفاده می شود . همچنین پانسمان ها زخم پارچه ای برای صدمات و آسیب های جزئی نظیر خراشیدگی ها ، بریدگی ها و پوست های حساس نیز قابل استفاده هستند .
این پانسمان در شکل ها و اندازه های بسیار متفاوتی ، از پوشش های کوچک برای انگشتان گرفته تا پوشش های بزرگ تر برای استفاده در نواحی بزرگ تر بدن ، طراحی و تولید شده است . علاوه بر این ، نوع رولی این پانسمان فوم نیز موجود است که پزشک و پرستار بر اساس مقدار مورد نیاز می توانند از آن بریده و استفاده کنند .
